[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.WyodrÄ™bnienie części Karkonoszy w obszar Parku Narodowego,poprzedzone kilkunastoletnimi przygotowaniami, byÅ‚o podyktowane koniecznoÅ›ciÄ… zabezpieczenia dla celów naukowych, dydaktycznych i spoÅ‚ecznych resztek nie zdeformowanych ostatecznie fragmentów przyrodniczych, zarówno przyrody ożywionej jaki nieożywionej i pozostawienie ich wyÅ‚Ä…cznie wpÅ‚ywom ksztaÅ‚towania przez naturÄ™.Obecnie wiÄ™c ingerencja czÅ‚owieka na obszarze rezerwatowym Karkonoskiego Parku Narodowego ogranicza siÄ™ wyÅ‚Ä…cznie do sanitarnego porzÄ…dkowania drzewostanów i stopniowego zaleczania Å›ladów poprzedniej dewastacyjnej dziaÂÅ‚alnoÅ›ci, zwÅ‚aszcza w dziedzinie eksploatacji drewna.Tereny objÄ™te przez Park Narodowy sÄ… rezerwatem Å›cisÅ‚ymwzglÄ™dnie częściowym i jako takie podlegajÄ… specjalnej ochroniesprawowanej przez personel wyszkolony w tym kierunku.ParkKarkonoski stanowi bazÄ™ doÅ›wiadczalnÄ… geologii, mineralogii,botaniki, zoologii wraz z entomologiÄ…, leÅ›nictwa, nauk o stosunkach wodnych i szeregu innych nauk pokrewnych, które coraz gÅ‚Ä™biej wkraczajÄ… w tajniki przyrody.Dlatego głównym zadaniemParku Narodowego jest ochrona przyrody przed szkodliwÄ… dziaÂÅ‚alnoÅ›ciÄ… ludzi i to ochrona w najszerszym sÅ‚owa tego znaczeniu.Nikogo wiÄ™c nie powinny dziwić zarzÄ…dzenia, które DyrekcjaParku Narodowego wprowadza na swoich terenach.SÄ… to m.in.zakaz używania pojazdów mechanicznych na terenie Parku, obowiÄ…zek trzymania siÄ™ wyznaczonych szlaków turystycznych, zakaz zakłócania ciszy, zanieczyszczania terenu i wód, zbierania okazów skaÅ‚, skamielin, roÅ›lin, owadów i motyli, jagód i grzybów, zabijania, pÅ‚oszenia lub chwytania zwierzÄ…t, prowadzenia psów luzem, palenia ognisk, zakÅ‚adania obozowisk poza wyznaczonymi miejscami itp.czynnoÅ›ci stojÄ…cych w kolizji z wymogami ochrony przyrody.IstniejÄ…ce w ograniczonej iloÅ›ci urzÄ…dzenia turystyczne — schroniska, szlaki i znakowane Å›cieżki pozwalajÄ… w dostatecznej mierze na bezpoÅ›rednie obcowanieczÅ‚owieka z przyrodÄ… przy jak najdalej posuniÄ™tym jednak jejposzanowaniu i ochronie.Personel Parku Narodowego, obokswych zadaÅ„ zwiÄ…zanych z ochronÄ… przyrody, udziela informacjio Parku Narodowym, nie szczÄ™dzi porad i wskazówek zwiedzajÄ…cym, a w pewnych wypadkach peÅ‚ni funkcjÄ™ przewodników.Administracyjnie Karkonoski Park Narodowy podzielony jestna 6 obwodów ochronnych z siedzibami w najważniejszych oÅ›rodkach wypoczynkowo-turystycznych.SÄ… to:Obwód Ochronny Stanica w Karpaczu (Wilcza PorÄ™ba), ObwódOchronny Wang w Bierutowicach, Obwód Ochronny PrzeÅ‚Ä™cz wJagniÄ…tkowie wschodnim, Obwód Ochronny JagniÄ…tków wJagniÄ…tkowie Å›rodkowym, Obwód Ochronny Åšnieżne KotÅ‚y wJagniÄ…tkowie zachodnim.Obwód Ochronny Szrenica wSzklarskiej PorÄ™bie.Siedziba Dyrekcji Parku mieÅ›ci siÄ™ wJagniÄ…tkowie, nr telefonu Sobieszów 348, zaÅ› muzeum ParkuNarodowego wraz ze StacjÄ… Badawczo-DoÅ›wiadczalnÄ… znajdujesiÄ™ w Sobieszowie przy ul.ChaÅ‚ubiÅ„skiego 23.Prócz tego naterenie Parku rozrzucone sÄ… zagospodarowane domki i schrony,stanowiÄ…ce bazy dla badaÅ„ naukowych w terenie.Takimi sÄ… np.„LeÅ›ny Domek" przy drodze ze Schroniska BronisÅ‚awa Czecha doSamotni lub schron w Åšnieżnych KotÅ‚ach.Z DZIEJÓW NOWSZYCH BADAŃ PRZYRODNICZYCHDopiero od drugiej poÅ‚owy XIX w.badania nad KarkonoszaminoszÄ… cechy nowoczesnej nauki, krytycznie ustosunkowujÄ…cej siÄ™do rozpatrywanych zjawisk.Z tego czasu pochodzÄ… geologiczne badania Jokelego (1860-1861 r.) i Rothsa (1867 r.), obejmujÄ…ce poÅ‚udniowÄ… stronÄ™ Karkonoszy.Po nich daÅ‚ KoÅ™istka w 1871 r.pierwszy wartoÅ›ciowy oro-graficzny opis gór z okazji przeprowadzanych przyrodniczychbadaÅ„ nad Czechami.Nowoczesnych geologicznych zdjęć północnej strony Karkonoszy i ich Przedgórza dokonaÅ‚ Berg (w latach od 1911 do 1930).RównoczeÅ›nie doskonaÅ‚y geolog Cloos opracowaÅ‚ gruntownie tektonicznÄ… budowÄ™ ich granitowego masywu (1922-1925 r.) w ramach tektoniki Sudetów.MorfologicznÄ… analizÄ™ Karkonoszy (próbÄ™ wyjaÅ›nienia genezyrzeźby i ukÅ‚adu sieci rzecznej) przeprowadziÅ‚ pierwszy Staffw 1911 r.w oparciu o schemat sÅ‚ynnego amerykaÅ„skiego geografaDavisa, który rzeźbÄ™ powierzchni ziemi wyjaÅ›niaÅ‚ (jako jedenz pierwszych) ewolucjÄ… krajobrazu w wyniku przeciwieÅ„stw miÄ™dzy siÅ‚ami wewnÄ™trznymi (górotwórczymi) i zewnÄ™trznymi (wie-trzenie i żłobienie przez rzeki).Staff pierwszy zwróciÅ‚ uwagÄ™ nawielkÄ… rolÄ™, jakÄ… w rzeźbie Karkonoszy odgrywajÄ… bardzo odporne Å‚upki krystaliczne strefy kontaktowej, budujÄ…ce szczyt Åšnieżki i ostrÄ… graÅ„ Koziego Grzbietu.On też pierwszy jakowyjaÅ›nienie zrównaÅ„ grzbietu Karkonoszy przyjmowaÅ‚ starotrze-ciorzÄ™dowe zrównanie.Po Staffie morfologiÄ… Karkonoszy zajmowaÅ‚ siÄ™ w 1927 r.Berg.StwierdziÅ‚ on istnienie w północnych i wschodnich Karkonoszachszeregu zboczowych spÅ‚aszczeÅ„, które wiÄ…zaÅ‚ z uskokami.PÅ‚askigrzbiet Karkonoszy uważaÅ‚ on — podobnie jak Staff — za resztkÄ™starej powierzchni zrównania, ograniczonÄ… uskokami i wypiÄ™trzonÄ….W przeciwieÅ„stwie do niego Cloos wyjaÅ›niaÅ‚ genezÄ™ tych zrównaÅ„ strukturalnym uwarunkowaniem przez poziome spÄ™kania granitów.W 1933 r.nowe opracowanie morfologii Karkonoszy daÅ‚ Ouv-rier.WydzieliÅ‚ on przesadnie aż 16 poziomów zrównaÅ„, wystÄ™pujÄ…cych na zboczach schodowato nad sobÄ…, poczÄ…wszy od krawÄ™dzi ku wnÄ™trzu górotworu.Dużo wysiÅ‚ków poÅ›wiÄ™cono wyjaÅ›nianiu Å›ladów zlodowaceÅ„w Karkonoszach.Na tym tle Å›cieraÅ‚y siÄ™ z sobÄ… najróżniejsze poglÄ…dy.W 1893 r.Berendt doszukiwaÅ‚ siÄ™ Å›ladów mÅ‚ynów lodowcowych w tzw.misach ofiarnych.Na tej podstawie wysunÄ…Å‚ on hipotezÄ™ olbrzymiego zlodowacenia Karkonoszy, które — zdaniemjego — pokrywaÅ‚o grzbiet, północne zbocza i Przedgórze i siÄ™gaÅ‚oaż w KotlinÄ™ JeleniogórskÄ….Podobnie przesadnie oceniali rozmiarylokalnego zlodowacenia Karkonoszy Althans (1896 r.) i Werth(1901-1916 r.).W 1894 r.Partsch — sÅ‚ynny geograf Å›lÄ…ski — opublikowaÅ‚ swepoglÄ…dy na zlodowacenie Karkonoszy.OpieraÅ‚y siÄ™ one na duÂżym materiale obserwacyjnym zebranym po obydwóch stronachgór.Pomimo krytycznego ustosunkowania siÄ™ do zebranych obserwacji i ostrożnego wysuwania wniosków Partsch nie ustrzegÅ‚siÄ™ od bÅ‚Ä™dów.Zasugerowany pÅ‚askoÅ›ciÄ… wierzchowiny górskieji jej podobieÅ„stwem do fieldowych pÅ‚askowyży Norwegii uczonyten przypuszczaÅ‚, że w Å›rodkowych Karkonoszach miaÅ‚o miejscezlodowacenie typu fieldowego i że z wielkiego pola firnowegona wierzchowinie górskiej spÅ‚ywaÅ‚y w doliny lodowcowe jÄ™zyki.Prócz tego Partsch twierdziÅ‚, że Karkonosze pokrywaÅ‚ dwukrot-nie lodowiec.Dopiero Berg (1915 r
[ Pobierz całość w formacie PDF ]