[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Można wykorzystać sumÄ™ po historiach wraz z propozycjÄ… “wszechÂÅ›wiata bez brzegów", aby przekonać siÄ™, jakie wÅ‚asnoÅ›ci wszechÅ›wiata powinny wystÄ™pować razem.Na przykÅ‚ad, można obliczyć, jakie jest prawdopodobieÅ„stwo tego, że wszechÅ›wiat rozszerza siÄ™ prawie w jedÂnakowym tempie we wszystkich kierunkach, w chwili, gdy gÄ™stość maÂterii ma takÄ… wartość jak obecnie.W uproszczonych modelach, które dotychczas zostaÅ‚y zbadane, prawdopodobieÅ„stwo to jest bardzo duże; to znaczy, reguÅ‚a “braku brzegów" prowadzi do wniosku, iż jest niezwyÂkle prawdopodobne, że obecne tempo ekspansji wszechÅ›wiata jest niemal identyczne we wszystkich kierunkach.Ten wynik pozostaje w zgodzie z obserwacjami mikrofalowego promieniowania tÅ‚a, które ma niemal taÂkie samo natężenie w każdym kierunku.Gdyby wszechÅ›wiat rozszerzaÅ‚ siÄ™ szybciej w pewnym kierunku, natężenie promieniowania w tym kieÂrunku byÅ‚oby zmniejszone przez dodatkowe przesuniÄ™cie ku czerwieni.Dalsze konsekwencje zaproponowanego warunku brzegowego “wszechÅ›wiata bez brzegów" sÄ… obecnie badane.Szczególnie ciekawy jest problem drobnych zaburzeÅ„ gÄ™stoÅ›ci we wczesnym wszechÅ›wiecie, które spowodowaÅ‚y powstanie galaktyk, potem gwiazd, a w koÅ„cu nas samych.Z zasady nieoznaczonoÅ›ci wynika, że poczÄ…tkowo wszechÅ›wiat nie mógÅ‚ być doskonale jednorodny, musiaÅ‚y istnieć pewne zaburzenia lub fluktuacje w poÅ‚ożeniach i prÄ™dkoÅ›ciach czÄ…stek.PosÅ‚ugujÄ…c siÄ™ warunkiem “braku brzegów", można pokazać, iż wszechÅ›wiat musiaÅ‚ rozpocząć istnienie z minimalnymi zaburzeniami gÄ™stoÅ›ci, których wyÂmaga zasada nieoznaczonoÅ›ci.NastÄ™pnie wszechÅ›wiat przeszedÅ‚ okres gwaÅ‚townej ekspansji, tak jak w modelach inflacyjnych.W tym okresie niejednorodnoÅ›ci ulegÅ‚y wzmocnieniu, aż staÅ‚y siÄ™ na tyle duże, że moÂgÅ‚y spowodować powstanie struktur, jakie obserwujemy wokół nas.W rozszerzajÄ…cym siÄ™ wszechÅ›wiecie o gÄ™stoÅ›ci materii zmieniajÄ…cej siÄ™ nieco w zależnoÅ›ci od miejsca, grawitacja powodowaÅ‚a zwolnienie tempa ekspansji obszarów o wiÄ™kszej gÄ™stoÅ›ci, a nastÄ™pnie ich kurczenie siÄ™.To doprowadziÅ‚o do powstania galaktyk, gwiazd, a w koÅ„cu nawet tak pozbawionych znaczenia istot, jak my sami.Zatem istnienie wszyÂstkich skomplikowanych struktur, jakie widzimy we wszechÅ›wiecie, może być wyjaÅ›nione przez warunek “braku brzegów" i zasadÄ™ nieÂoznaczonoÅ›ci mechaniki kwantowej.Z koncepcji czasu i przestrzeni tworzÄ…cych jeden skoÅ„czony obiekt bez brzegów wynikajÄ… również gÅ‚Ä™bokie implikacje dotyczÄ…ce roli, jakÄ… może odgrywać Bóg w sprawach tego Å›wiata.W miarÄ™ postÄ™pu nauki wiÄ™kszość ludzi doszÅ‚a do przekonania, że Bóg pozwala Å›wiatu ewoÂluować zgodnie z okreÅ›lonym zbiorem praw i nie Å‚amie tych praw, by ingerować w bieg wydarzeÅ„.Prawa te nie mówiÄ… jednak, jak powinien wyglÄ…dać wszechÅ›wiat w chwili poczÄ…tkowej, zatem Bóg wciąż jest tym, kto nakrÄ™ciÅ‚ zegarek i wybraÅ‚ sposób uruchomienia go.Tak dÅ‚ugo, jak wszechÅ›wiat ma poczÄ…tek, można przypuszczać, że istnieje jego Stwórca.Ale jeżeli wszechÅ›wiat jest naprawdÄ™ samowystarczalny, nie ma żadnych granic ani brzegów, to nie ma też poczÄ…tku ani koÅ„ca, po prostu istnieje.Gdzież jest wtedy miejsce dla Stwórcy?W poprzednich rozdziaÅ‚ach staraÅ‚em siÄ™ pokazać, jak zmieniÅ‚y siÄ™ przez lata poglÄ…dy na naturÄ™ czasu.Aż do poczÄ…tku naszego stulecia ludzie wierzyli w czas absolutny.To znaczy, uważali, iż każÂdemu zdarzeniu można jednoznacznie przypisać pewnÄ… liczbÄ™ zwanÄ… czasem zdarzenia i że wszystkie dobre zegary pokazujÄ… taki sam przeÂdziaÅ‚ czasu miÄ™dzy dwoma zdarzeniami.Odkrycie, że prÄ™dkość Å›wiatÅ‚a wzglÄ™dem wszystkich obserwatorów jest ta sama, niezależnie od ich ruchu, doprowadziÅ‚o jednak do powstania teorii wzglÄ™dnoÅ›ci i porzuÂcenia idei jedynego czasu absolutnego.Zamiast tego każdy obserwator ma swojÄ… wÅ‚asnÄ… miarÄ™ czasu, w postaci niesionego przezeÅ„ zegara — przy czym zegary różnych obserwatorów niekoniecznie muszÄ… zgadzać siÄ™ ze sobÄ….Czas staÅ‚ siÄ™ pojÄ™ciem bardziej osobistym, zwiÄ…zanym z mierzÄ…cym go obserwatorem
[ Pobierz całość w formacie PDF ]