[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Niekiedy pociski teowijano pakuÅ‚ami nasyconymi smoÅ‚Ä… i używano jako broni zapalajÄ…cej.Oba typypiechoty używaÅ‚y też falcata, podstawowej broni Iberów.ByÅ‚ to miecz wykonanyz doskonaÅ‚ego iberyjskiego żelaza, o nieco wygiÄ™tej gÅ‚owni, która w dwóchtrzecich - czyli od 50 do 63 cm byÅ‚a jednosieczna,a w pozostaÅ‚ej części dwusieczna.GÅ‚ownia w najszerszym miejscu mierzyÅ‚a 5cm i byÅ‚a ostro zakoÅ„czona.GÅ‚owica i gÅ‚ownia wykuwane byÅ‚y z tego samegokawaÅ‚ka żelaza, co powodowaÅ‚o, że miecz byÅ‚ niezwykle trwaÅ‚y.Jego ksztaÅ‚tdoskonale nadawaÅ‚ siÄ™ zarówno do zadawania ran ciÄ™tych, jak i kÅ‚utych.Hannibal byÅ‚ pod takim wrażeniem tej broni, że wyposażyÅ‚ wszystkie swojeoddziaÅ‚y w miecze tego typu.ZwyciÄ™stwo pod Kannami zawdziÄ™czaÅ‚ dopewnego stopnia owym mieczom, dawaÅ‚y one bowiem w walce przewagÄ™ nadużywanymi w tym czasie przez Rzymian krótkimi mieczami typu greckiego.Scypion również je podziwiaÅ‚ i po zdobyciu Nowej Kartaginy rozkazaÅ‚ iberyjskimpÅ‚atnerzom wyposażyć rzymskÄ… armiÄ™ w tÄ™ broÅ„.Po dokonaniu pewnych zmianmiecz ten przeksztaÅ‚ciÅ‚ siÄ™ w gladius hispanicus, który staÅ‚ siÄ™ podstawowÄ…broniÄ… rzymskiej piechoty.Armia KartagiÅ„ska wykorzystywaÅ‚a również wyspecjalizowanychwojowników, na przykÅ‚ad pochodzÄ…cych z Balearów miotaczy, którzy nosili zesobÄ… dwa pociski, jeden rzucany na dalekie odlegÅ‚oÅ›ci, drugi na krótkie.Dalekosiężne pociski, o wielkoÅ›ci piÅ‚ki tenisowej, mogÅ‚y być ciskane naodlegÅ‚ość równÄ… drodze współczesnego pocisku, bez trudu docierajÄ…c do celuodlegÅ‚ego niemal o kilometr.Miotacze ci należeli do najsprawniejszych wstarożytnym Å›wiecie - ponad sześćset lat kolejne armie zatrudniaÅ‚y ich wcharakterze najemników.Diodor Sycylijski wspomina również o obecnoÅ›ci wkartagiÅ„skiej armii Å‚uczników pochodzÄ…cych z Mauretanii i jezdzców z Numidii7.NajgrozniejszÄ… broniÄ… kartagiÅ„skiej armii byÅ‚a iberyjska ciężka jazda,uzbrojona w dÅ‚ugie włócznie zaopatrzone w żelazne okucie i zakoÅ„czonegrotem w ksztaÅ‚cie liÅ›cia.Podczas walki wykorzystywali również miecze xypufalcata i tarcze typu caetra.Hiszpania sÅ‚ynęła z hodowli doskonaÅ‚ych koni, ahiszpaÅ„skie wierzchowce byÅ‚y silne i przyzwyczajone do poruszania siÄ™ pogórzystych terenach, co umożliwiÅ‚o jezdzie iberyjskiej niezwykÅ‚Ä… elastycznośćpodczas rozmieszczania oddziałów.Jezdzcy zamiast siodÅ‚a używali samej derkii poprÄ™gu, a kierowali koniem za pomocÄ… wodzy i wÄ™dzidÅ‚a.SzczególnieużytecznÄ… praktykÄ… iberyjskiej jazdy byÅ‚ zwyczaj przewożenia piechura z tyÅ‚usiodÅ‚a.%7Å‚oÅ‚nierz ten, dotarÅ‚szy na pole bitwy, schodziÅ‚ z konia i walczyÅ‚ pieszo.Kawaleria Magona wykorzystaÅ‚a ten manewr podczas szykowa-nia zasadzki na oddziaÅ‚y rzymskie nad TrebiÄ…, to dziÄ™ki temu wybiegowi jezdzieiberyjskiej udaÅ‚o siÄ™ rozbić rzymskie oddziaÅ‚y konne pod Kannami.ScypionstaraÅ‚ siÄ™ pozyskać lojalność plemion iberyjskich, miÄ™dzy innymi ze wzglÄ™du naich jazdÄ™, stanowiÅ‚a bowiem potężnÄ… i skutecznÄ… siÅ‚Ä™ podczas bitwy.Galowie i CeltowieHannibal zwerbowaÅ‚ wiele kohort piechoty wywodzÄ…cych siÄ™ z plemiongalijskich zamieszkujÄ…cych tereny poÅ‚ożone na północ od Padu.Galowie po razpierwszy zaatakowali i zÅ‚upili Rzym w 390 r.p.n.e.W nastÄ™pnych latachpowtarzaÅ‚y siÄ™ celtyckie najazdy na Å›rodkowÄ… ItaliÄ™.Zaledwie siedem lat przedinwazjÄ… Hannibala siedemdziesiÄ™ciotysiÄ™czna armia Galów przekroczyÅ‚aApeniny, starajÄ…c siÄ™ zatrzymać ekspansjÄ™ Rzymu na półwyspie.JeÅ›liwezmiemy pod uwagÄ™ dÅ‚ugotrwaÅ‚y konflikt miÄ™dzy Rzymianami a Galami, niedziwi, że Hannibal z Å‚atwoÅ›ciÄ… zyskaÅ‚ wÅ›ród ich plemion sprzymierzeÅ„ców.Galowie stanowili czterdzieÅ›ci procent armii Hannibala.Celem życia tych zorga-nizowanych w klany wojowniczych plemion byÅ‚a walka, zdobywanie sÅ‚awywojennej oraz grabieże.%7Å‚oÅ‚nierz galijski to ciężkozbrojny piechur, wyposażonyw heÅ‚m, dużą tarczÄ™ i dÅ‚ugi miecz.Chociaż Galowie wytwarzali najlepszekolczugi tamtych czasów, niektórzy wojownicy walczyli, zgodnie z celtyckÄ…tradycjÄ…, półnago i bez zbroi.Ów potężny lud, który zwykÅ‚ pokrywać wÅ‚osy wodÄ…z wapnem, odprawiaÅ‚ taÅ„ce wojenne i wydawaÅ‚ przerażajÄ…ce krzyki podczasbitwy, budziÅ‚ grozÄ™ wÅ›ród Rzymian.Ataki Celtów byÅ‚y dzikie i okrutne,odznaczali siÄ™ również zatrważajÄ…cym zwyczajem zabierania głów polegÅ‚ychwrogów8.Rzymscy historycy wÅ›ród sÅ‚aboÅ›ci Galów zanotowali brak wytrwaÅ‚oÅ›ci,skÅ‚onność do wpadania w panikÄ™ i opuszczanie pola bitwy po zdobyciu trofeóww postaci głów wroga lub wystarczajÄ…cej iloÅ›ci Å‚upów9.Galowie zazwyczaj walczyli w charakterze ciężkozbrojnych piechurów.IchpodstawowÄ… broniÄ… byÅ‚ obusieczny miecz, dÅ‚ugoÅ›ci 75 80 cm, z zaokrÄ…glonymczubkiem.Galowie wykorzystywali ten miecz w charakterze broni siecznej,wymachiwali nim ponad gÅ‚owÄ…, używajÄ…c gojak topora.Takie użycie wymagaÅ‚o dużo miejsca, dlatego Celtowie zazwyczajwalczyli pojedynczo, polegajÄ…c na swojej zwinnoÅ›ci, gdy musieli siÄ™ bronić.Używane przez nich duże tarcze, o podÅ‚użnym ksztaÅ‚cie, wykonane byÅ‚y zdÄ™bowych klepek, wzmocnionych smoÅ‚Ä… lub skórÄ….Duży rozmiar tarczy byÅ‚konieczny, ponieważ wielu Celtów walczyÅ‚o bez zbroi.Celtyckich włócznizazwyczaj używano podczas wojny, ale Galowie szybko przejÄ™li rzymskie pilum.Celtycka jazda skÅ‚adaÅ‚a siÄ™ z arystokracji plemiennej, byÅ‚a wyposażona tak jakpiechota, jedynÄ… różnicÄ™ w uzbrojeniu stanowiÅ‚a niewielka okrÄ…gÅ‚a tarcza.PodKannami 4000 celtyckich arystokratów walczyÅ‚o w charakterze ciężkozbrojnychjezdzców.Wojskami celtyckim trudno byÅ‚o dowodzić w walce, dlategoKartagiÅ„czycy wykorzystywali je głównie jako oddziaÅ‚y uderzeniowe, którychzadaniem byÅ‚o atakowanie centrum siÅ‚ wroga.Takie ustawienie wojskpowodowaÅ‚o wiele ofiar.W miarÄ™ przeciÄ…gania siÄ™ wojny Celtowie stopniowozastÄ™powali swojÄ… tradycyjnÄ… broÅ„ uzbrojeniem zdobytym na Rzymianach.NumidowieLekka jazda numidyjska należaÅ‚a do najlepszych i najbardziej niezawodnychoddziałów konnych.Numidowie, pochodzÄ…cy z obszarów współczesnegoMaroka, czasem walczyli z KartagiÅ„czykami, kiedy indziej znów jednoczyli siÄ™ znimi w walce o wspólne interesy, najczęściej jednak zaciÄ…gali siÄ™ do ich armii,jako kartagiÅ„scy najemnicy.Numi-dyjscy kawalerzyÅ›ci od wczesnegodzieciÅ„stwa doskonale obeznani byli z koÅ„mi, nie używali siodÅ‚a, jedyniesplecionej z powrozu uprzęży.Nie stosowali również wÄ™dzidÅ‚a ani wodzy,wierzchowcami kierowali za pomocÄ… sÅ‚ownych komend, piÄ™t i kijka.GłównÄ… broÅ„Numidów stanowiÅ‚ krótki oszczep i lekka włócznia.Zazwyczaj wyposażeni bylirównież w niewielkÄ… okrÄ…gÅ‚Ä… tarczÄ™, czasem zaÅ› zamiast tarczy nakÅ‚adali nazbroje skóry zwierzÄ™ce.Można przypuszczać, że byli również doskonaÅ‚ymimiotaczami pocisków.Wyspecjalizowali siÄ™ w manewrach wojskowych, czÄ™stopodejmowali atak, nastÄ™pnie wycofywali siÄ™, aby ponownie zaatakować w innymmiejscu pola bitwy.Szczególnie przydatni byli podczas wypadów zwiadowczych,nagÅ‚ych ataków i uderzeÅ„z zasadzki.Jazda numidyjska nie dysponowaÅ‚a siÅ‚Ä… ciężkozbrojnej kawalerii, wzwiÄ…zku z tym mniejsza byÅ‚a jej przydatność jako siÅ‚y uderzeniowej.PodKannami Numidyjczykom nie udaÅ‚o siÄ™ zmusić jazdy rzymskiej do wycofania siÄ™i konieczna okazaÅ‚a siÄ™ pomoc ciężkiej jazdy iberyjskiej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]