[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Starożytniprzedstawiali Minosa jako mądrego i dalekowzrocznego władcę, budowniczego miasti pałaców, twórcę pierwszych praw pisanych.Mity mówią, że w królestwie Minosa pracowałwielki artysta Dedal.Posiadał on umiejętność tworzenia rzeczy, które wyglądały jak żywe.Narozkaz Minosa zbudował w Knossos zadziwiającą budowlę-labirynt, w którym przebywałMinotaur (byk Minosa) - stwór o ludzkim ciele i głowie byka.Potwór zamieszkiwał najdalsze, kręte korytarze labiryntu i żywił się ludzkim mięsem.Aby tam się dostać, trzeba było przebyć niezliczone i kręte korytarze.Człowiek, który wszedłw ten labirynt, albo ginął z głodu i pragnienia, albo stawał się ofiarą potwora.Co dziewięć lat, mówi legenda, siedem najpiękniejszych dziewcząt i siedmiunajdzielniejszych chłopców opuszczało rodzinne Ateny i udawało się na Kretę, by posłużyćtam za ofiarę Minotaurowi.Dopiero Tezeusz wybawił świat od potwora.Wydostał sięz labiryntu z pomocą kłębka nici ofiarowanych mu przez Ariadnę, piękną córkę króla Minosa.Wiele pięknych i poetyckich legend stworzyli Grecy o Krecie, jej mieszkańcach, jejskarbach.Czy to tylko mity?* Homer, Odyseja, przeł.J.Parandowski, Warszawa 1953** Na temat tej genealogii patrz R.Graves, Mity greckie, Warszawa 1967137 Minęło nie jedno i nie dwa, lecz pełnych dwadzieścia stuleci i przekazy antykuprzestały być baśniami.Na Krecie odkryto wspaniałą cywilizację, kolebkę współczesnejkultury europejskiej.Rzymianie byli nauczycielami plemion koczowniczych, któreprzywędrowały do Europy Zachodniej na początku naszej ery.Nauczycielami Rzymian byliEtruskowie i Grecy.Nauczycielami Greków byli mieszkańcy Krety.Znajdujemy na Krecie przedmioty sztuki, które posłużyły za zródło natchnieniaartystom Myken, Pylos, Tirynsu i innych miast Grecji Homera.To właśnie tutaj swojemistrzostwo osiąga sztuka fresku.Na Krecie znajdujemy wspaniałe malowidła,przewyższające swym poziomem znakomite malarstwo kontynentalnej Grecji, któregoautorami byli, jak się wydaje, artyści kreteńscy bądz ich uczniowie.Zdumieli się archeologowie, odkrywając w najstarszych miastach greckich wazymalowane w zupełnie innym stylu niż klasyczne.Wazy kreteńskie posłużyły jako klucz dowyjaśnienia tego stylu.Miniaturowe pieczęcie kreteńskie pozwoliły zrozumieć niejasne dotądsceny, występujące na pieczęciach, znalezionych w macierzystej Grecji.Warto tu dodać, żewłaśnie te pieczęcie stały się impulsem do odkrycia cywilizacji kreteńskiej.PAAAC KR�LA MINOSAW końcu ubiegłego stulecia pewien podróżnik po powrocie z Grecji ofiarowałAshmolean Museum w Oksfordzie niewielką pieczęć z karneolu z dziwnym rysunkiem.Pieczęcią zainteresował się sir Artur Evans, kustosz muzeum.Długo łamał głowę nad jejpochodzeniem i do żadnego wniosku nie doszedł.Po kilku latach udało mu się pojechać doAten i tam odkrył jeszcze kilka innych pieczęci, podobnych bardzo do tej, jaka znajdowała sięjuż w muzeum.Posiadały one formę owalu i widniały na nich znaki podobne do hieroglifów.Wszyscy właściciele pieczęci twierdzili, iż przywieziono je z Krety.W ten sposóbposzukiwania sprowadziły Evansa na Kretę, na której zebrał mnóstwo przedmiotówpochodzących z okresu królestwa Minosa, opiewanego przez Homera.Ale nade wszystkozaskoczył i zadziwił Evansa fakt, że starożytne gemmy i pieczęcie, o które zabiegał, służyłyteraz za ulubione ozdoby i amulety kreteńskim wieśniaczkom.Uczonemu udało się bezspecjalnego trudu nabyć u gościnnych mieszkańców większą liczbę tych pieczęci.W przypadkach, gdy posiadacze amuletów i ozdób nie chcieli rozstać się ze swoimi skarbami,Evans kopiował napisy.Już na zawsze związał Evans swój los z Kretą.W marcu 1900 r.udało mu sięrozpocząć wykopaliska na terenie starej stolicy wyspy - w mieście Knossos.Evans rozumiał138 doskonale, że wykopaliska przyniosą znacznie więcej niż przypadkowe znaleziska.Z tychpowodów zaczął kopać właśnie w Knossos, w którym już Henryk Schliemann, odkrywcaTroi, rozpoczął na trzy lata przed Evansem prace rozpoznawcze.Metody Evansa różniły sięzasadniczo od metod Schliemanna: o ile Schliemann kopał, jak popadło, starając się zawszelką cenę zdobyć skarby legendarnych władców, to Evans, który wiele nauczył sięw muzeum, prowadził prace nad wyraz ostrożnie, metodycznie, na podstawach naukowych;w przypadkach wydobycia zabytków uszkodzonych natychmiast je rekonstruowano.Evansowi dopisywało szczęście i odkopał pałac - legendarny labirynt króla Minosa.Ruiny tej monumentalnej budowli, składającej się z kilku poziomów, nawet dzisiaj zaskakująmajestatem swej architektury.Pałac składał się z wielkiej liczby pomieszczeń, z którychwydostać się, nie znając drogi, nie było łatwo - stąd i legenda o labiryncie jako wielkiejpułapce.Do pałacu prowadzą szerokie, kamienne schody.Ich boki zdobią kolumnyo oryginalnym kształcie poszerzające się nie u podstawy, lecz u wierzchołka.Pałac ma salętronową, pokoje reprezentacyjne, komnaty do wypoczynku, baseny, pomieszczeniagospodarcze.Działał tam pierwszy w Europie wodociąg.W czasie poszukiwań odkopał Evans bogato zaopatrzone składy, w którychprzechowywano kiedyś oliwę, zboże, wino.Ogromne pitosy osiągały wzrost człowieka; abymóc je podnieść, zaopatrywano je w cztery rzędy uchwytów.Znalezione w czasie prac wazy,puchary, misy kamienne, metalowe lub gliniane nie były zwykłymi przedmiotamiużytkowymi - zdobiły je zdumiewające malowidła.Dużo uwagi poświęcano również i samejformie naczynia: wazy wykonywano z reguły w kształcie kwiatka na łodyżce, pucharyposiadały formę rozwiniętego kielicha.Sceny na naczyniach wskrzeszają obrazy życia codziennego: walkę na pięści, oficerawydającego rozkaz podwładnemu, rytualny taniec z bykiem.Jeszcze bardziej wyraziste scenyz życia kreteńskiego zostały utrwalone na freskach pokrywających ściany pałacu.Zciany sali tronowej ozdobiono wizerunkami dwu leżących gryfów - półorłów,półlwów.Freski ścian części kobiecej pałacu przyciągają uwagę rysunkami niebieskichdelfinów pływających w otoczeniu różnokolorowych ryb.W jednej z komnat widzimy takąscenę: koło świątyni zebrali się ludzie, a wśród nich damy dworskie w szykownych sukniachi wspaniałych fryzurach.Wydają się być zajęte swobodną i nader ciekawą dyskusją.139 WAADCY MORZAOsiem tysięcy lat temu wyspy archipelagu egejskiego, Bałkany i Azję Mniejszązamieszkiwały koczownicze plemiona utrzymujące się z myślistwa.Stopniowo zaczęły one przechodzić do życia osiadłego; pojawiają się początkirolnictwa, a zamiast narzędzi kamiennych - miedziane i brązowe.Rozpoczyna się procespodziału wspólnoty pierwotnej na posiadających i nie posiadających: świadczą o tym bogateskarby i groby
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
