[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Takie warunki spełnia stal zawierająca około 1% węglai 1,5% chromu (gat.AH15), poddana obróbce cieplnej - hartowaniu i niskiemuodpuszczaniu.Większe elementy łożysk, np.pierścienie o grubości ponad30 mm wytwarza się ze stali o zwiększonej hartowności przez dodatek krzemu(0,5%) i manganu (1,1%) - gat.AH15SG.12.5.Stale narzędzioweZe stali narzędziowych wykonuje się narzędzia:" do obróbki skrawaniem lub przeróbki plastycznej," pomiarowe.Wymagania stawiane stali narzędziowej są następujące:�% wysoka twardość (zwykle powyżej 60 HRC) - narzędzie musi być twardszeod obrabianego materiału, przy jednoczesnej dostatecznej ciągliwości zabez-pieczającej przed pękaniem narzędzi przy obciążeniach dynamicznych,�% duża odporność na ścieranie, zabezpieczająca trwałość narzędzi w warunkachtarcia przy znacznych naciskach jednostkowych,�% odpowiednia hartowność, dla zapewnienia koniecznej grubości warstwymartenzytycznej i odpowiednich własności mechanicznych w przekrojunarzędzia,�% odporność na odpuszczające działanie temperatur podwyższonych, tj.zdolnośćdo zachowania twardości i odporności na ścieranie przy wyższych tem-peraturach.Dalsze wymagania to: stabilność wymiarów (szczególnie istotne w przypadkusprawdzianów i dokładnych narzędzi pomiarowych); odporność na pękaniew warunkach cyklicznych zmian temperatury oraz obciążeń dynamicznych(narzędzia kuznicze do przeróbki plastycznej na gorąco stali i stopów metalinieżelaznych oraz kokile odlewnicze); odporność na ścieranie i korozyjneoddziaływanie czynników aktywnych chemicznie (narzędzia do przetwórstwatworzyw sztucznych).Jednoczesne spełnienie wszystkich wymienionych wyma-gań jest trudne i często niecelowe.Stąd rodzaj tworzywa narzędziowegodobiera się na podstawie rachunku ekonomicznego, uwzględniającego warunkipracy narzędzia, koszty jego wykonania oraz wielkość produkcji.Zgodnie z PN klasyfikacja stali narzędziowych przedstawia się następują-co (tablica 12.4):1.stale narzędziowe węglowe, PN-84/H-85020,2.stale narzędziowe stopowe do pracy na zimno, PN-86/H-85023,3.stale narzędziowe stopowe do pracy na gorąco, PN-86/H-85021,4.stale szybkotnące, PN-86/H-85021. Tablica 12.4 280Klasyfikacja stali narzędziowychSTAL NARZDZIOWASTAL STOPOWASTAL WGLOWAPN-86/H 85021 PN-86/H-85022PN-84/H-85020 PN-86/H-85023Szybkotnąca:Płytko hartująca się: Do pracy na zimno: Do pracy na gorąco:SW18, SW12, SW7M,N7E, N8E, N9E, N10E, NV, NCV1, NC5, NW1, NMWV, WNL, WNLV, WNL1, WNLB,SW2M5, SK5V, SK5M,N11E, N12E, N13E NMV, NCMS, NC6, NC4, NWC, WCL, WCLV, WLV, WLK, WWS1,SK5, SK8M, SK10V,NC10, NC11, NC11LV, NCLV, WWN1, WWV, WLBSK5MCGłęboko hartująca się: NW9,N5, N6, N7, N8, N9, N10, NZ2, NZ3, NPWN11, N12, N13Oznaczenie składa się z litery N, liczby określającej zawartość węgla w dziesiętnych częściach procentu orazZnak stali narzędziowej węglowej:umieszczonej na końcu litery E w przypadku stali płytko hartującej się.Znak stali narzędziowej stopowej: Oznaczenie składa się z trzech członów, z których pierwszy stanowi literę oznaczającą: N - stal do pracy nazimno, W - stal do pracy na gorąco, S - stal szybkotnącą.Drugi człon znaku stali składa się z litery lub kilkuliter określających składniki stopowe lub grupę składników: M - mangan, (w stalach szybkotnących,M - oznacza molibden), S - krzem, C - chrom (w stalach szybkotnących C - oznacza węgiel - tylko dlagatunków z podwyższoną zawartością węgla), N - nikiel, L - molibden, V - wanad, W - wolfram, B - bor,K - kobalt, P - chrom+wolfram+wanad.Trzeci człon znaku stali stanowi ewentualnie cyfry służące doodróżnienia poszczególnych gatunków stali zawierających te same składniki stopowe.W stalach szybkotnących cyfry określają średnią zawartość najbardziej charakterystycznego składnikaw procentach. 281Przez określenie na zimno" rozumie się, że temperatura pracy narzędzianie wzrasta ponad 250�C, a na gorąco", że utrzymuje się w zakresie do ok.600�C.Ponadto w różnych zastosowaniach jako materiały narzędziowe sąwykorzystywane lane stopy narzędziowe (stellity), węgliki spękane, spiekanezwiązki ceramiczno-metalowe lub substancje niemetaliczne, np.: materiałyścierne.Przytoczony podział stali narzędziowych, szczególnie stopowych nie jestścisły, gdyż w licznych przypadkach stale stopowe do pracy na zimno mogąbyć stosowane na narzędzia eksploatowane w temperaturach podwyższonych,np.: NC10, NC11, NC11LV, NZ1 Podobnie stałe szybkotnące stosowanedawniej prawie wyłącznie do wyrobu narzędzi skrawających obecnie sąwykorzystywane także na narzędzia do ciężkiej pracy w temperaturachpodwyższonych oraz do wyciskania stali na zimno.Natomiast ostrza znacznejliczby narzędzi do obróbki wiórowej zostały zastąpione przez węgliki spiekanelub inne związki metali
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
