[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zanim jednak przejdziemy do jego danych, przyto-czymy pewien konkretny przykład systemu �udziałów�.�Grupa� �Banku Niemieckiego� jest jedną z największych, jeżeli nie największą, zewszystkich grup wielkich banków.Ażeby uchwycić główne nici, wiążące ze sobą wszystkiebanki tej grupy, odróżniać należy �udziały� pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia lub cona jedno wychodzi, zależność (mniejszych banków od �Banku Niemieckiego�) pierwszego,drugiego i trzeciego stopnia.Otrzymujemy obraz następujący29:Zależność Zależność dru- Zależność trze-pierwszego giego ciegostopniastopnia stopniastale w 17 ban- z nich 9 w 34; z nich 4 w 7kach;�BankNiemiecki�na nie- ma udziałwiado-my 5 okres 5 2 2od cza- 8 14su do cza-suOgó- w 30 ban- z nich 14 w z nich 6 w 9łem: kach; 48;Do liczby 8 banków �pierwszego stopnia zależności�, podporządkowanych �od czasu doczasu� �Bankowi Niemieckiemu�, należą trzy zagraniczne: jeden austriacki (wiedeńskiZwiązek Bankowy� �Bankverein�) i dwa rosyjskie (�Syberyjski Bank Handlowy� i�Bank Rosyjski dla Handlu Zagranicznego�).Ogółem do grupy �Banku Niemieckiego� nale-ży bezpośrednio i pośrednio, w całości i częściowo, 87 banków, ogólna zaś suma kapitałuwłasnego i cudzego, którym grupa rozporządza, wynosi 2 3 miliardy marek.Jest rzeczą jasną, że bank, stojący na czele takiej grupy i wchodzący w porozumienie z półtuzinem innych, niewiele ustępujących mu banków, dla szczególnie wielkich i korzystnychoperacji finansowych, w rodzaju pożyczek państwowych, wyrósł już z roli �pośrednika� izamienił się w związek garstki monopolistów.28R.Liefmann: �Beteiligungs- und Finanzierungsgesellschaften.Eine Studie uber den modernenKapitalismus und das Effektenwesen�.1.Aufl., Jena 1909, S.212.29Alfred Lansburgh: �Das Beteiligungssystem im deutschen Bankwesen�, �Die Bank�, 1910, 1, S.500 inast.19 Z jaką szybkością właśnie w końcu XIX i na początku XX wieku posuwała się koncentra-cja bankowości w Niemczech, widać z następujących danych Riessera, które przytaczamy wskróceniu:6 wielkich banków berlińskich miałoOddziałów Kas depo- Stałych Ogółemw zytowych i udziałów w wszystkich in-kantorów wy- niemieckich stytucyjNiemczechLatamiany w Niem- bankach akcyj-czech nych1895 16 14 1 421900 21 40 8 801911 104 276 63 450Widzimy, jak szybko wyrasta gęsta sieć kanałów ogarniających cały kraj, centralizującychwszystkie kapitały i dochody pieniężne, przekształcających mnogie tysiące rozdrobnionychgospodarstw w jedno ogólnonarodowe kapitalistyczne, a następnie i w światowe gospodar-stwo kapitalistyczne.Ta �decentralizacja�, o której mówił w przytoczonej wyżej cytacieSchulze-Gaevernitz w imieniu burżuazyjnej ekonomii politycznej naszych czasów, w rzeczy-wistości polega na uzależnieniu od jednego ośrodka coraz większej liczby jednostek gospo-darczych, które przedtem były stosunkowo �samodzielne� albo raczej zamknięte w ramachlokalnych (miejscowych).W rzeczywistości więc jest to centralizacja, wzmocnienie roli,znaczenia, potęgi olbrzymów monopolistycznych.W starszych krajach kapitalistycznych ta �sieć bankowa� jest jeszcze gęstsza.W Angliiwraz z Irlandią w r.1910 liczba oddziałów wszystkich banków wynosiła 7.151.Cztery wiel-kie banki miały po 400 z górą oddziałów (od 447 do 689), dalej znowu 4 po 200 z górą i11 po 100 z górą oddziałów.We Francji trzy największe banki �Credit Lyonnais�, �Comptoir National� i �Societe Ge-nerale�30 rozwijały swe operacje i sieć swych oddziałów w sposób następujący31:Liczba oddziałów i Wielkość ka- Wielkość ka-kas pitału własnego pitału obcego(milionów fran- (milionów fran-Pro Pa- ogółków) ków)win-cja ryż em1870 47 17 64 200 427192 66 258 265 12451890103 196 122 887 4363I9093 9Dla charakterystyki �stosunków� współczesnego wielkiego banku Riesser przytacza daneco do liczby listów, wysyłanych i otrzymywanych przez �Towarzystwo Dyskontowe� (�Di-sconto-Gesellschaft�), jeden z największych banków w Niemczech i na całym świecie (w r.1914 kapitał jego dosięgał 300 milionów marek):30�Kredyt Lioński�, �Narodowy Kantor Dyskontowy�, �Towarzystwo Powszechne�
[ Pobierz całość w formacie PDF ]