[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sto lat potem, przede wszystkim na turniejach, heÅ‚my zostaÅ‚y umocnione i zaczÄ™to na nich umieszczać czuby i kity.Różnica miÄ™dzy heÅ‚mem wojennym a heÅ‚mem na turniej staje siÄ™ jeÂszcze bardziej wyrazista pod koniec XIV wieku.To samo dzieje siÄ™ ze zbrojÄ… pÅ‚ytowÄ…, która w wieku XIV przeksztaÅ‚ca siÄ™ w kolczugÄ™ i poszerza siÄ™ na użytek walki na kopie, zwÅ‚aszcza po lewej stronie piersi, bardziej narażonej na ciosy (“popiersia do walki na kopie").Puklerze podczas konserwacji sÄ… wycinane po prawej stronie, by mogÅ‚a tamtÄ™dy przechodzić włócznia, która staÅ‚a siÄ™ dÅ‚uższa i ciężÂsza, od kiedy spoczywa na faucre i na tulei na panceÂrzu, oswobadzajÄ…c ramiÄ™ rycerza od ciężaru i zabloÂkowania; teraz może on już tylko namierzyć cel.Od XII wieku puklerze sÄ… malowane i ozdabiane znakami herbowymi domu, któremu sÅ‚uży rycerz.Przez dÅ‚ugi czas uważano, iż rozwój heraldyki wyÂnikÅ‚ z koniecznoÅ›ci rozpoznawania, do którego oboÂzu należy dany rycerz, kiedy zamknÄ…Å‚ on heÅ‚m i nie można go byÅ‚o rozpoznać po twarzy.Faktycznie wydaje siÄ™, że emblematy te sÄ… wczeÅ›niejsze, a w każdym razie niezależne od technologicznej ewolucji heÅ‚mu.Prawdopodobnie turniej odegraÅ‚ tutaj zasadniczÄ… rolÄ™, a rozwój heraldyki należy raÂczej przypisywać zamiÅ‚owaniu arystokratów do znaków wyróżniajÄ…cych, koloru i ostentacji.W tej ewolucji istotnÄ… rolÄ™ odegrali giermkowie.Już pod koniec XII stulecia widzimy ich u boku Krystiana z Troyes i Wilhelma le Marechal.Ci pomocniÂcy rycerstwa, wÄ™drowni Å›piewacy i minstrele mieli za zadanie zapewnić turniejom rozgÅ‚os - ogÅ‚aszajÄ… kolejne fazy, komentujÄ… akcje, sÅ‚awiÄ… wyczyny.StajÄ… siÄ™ wyspecjalizowanymi ekspertami od rycerstwa i heraldyki, a niekiedy przypada im w udziale miaÂnowanie zwyciÄ™zców turniejów, po wyjaÅ›nieniu zaÂsad i rozstrzygniÄ™ciu punktów spornych, nieprecyÂzyjnie okreÅ›lonych przez prawo wojenne.Turnieje u schyÅ‚ku Åšredniowiecza.Historycy późnego Åšredniowiecza niekiedy kwestionowali praktycznÄ… użyteczność turniejów, które staÅ‚y siÄ™ jaÂkoby wtedy jedynie ceremoniami, peÅ‚nymi przepyÂchu i frywolnymi.Niektórzy, jak Huizinga, dopatryÂwali siÄ™ w tym oznak schyÅ‚ku rycerstwa.PrawdÄ… jest, że wielkie turnieje w XV wieku byÅ‚y formalistyÂczne i przeÅ‚adowane przepychem i Å›wiadczÄ… o Å›wietnoÅ›ci i ostentacji arystokratów, pozostajÄ…cych pod wpÅ‚ywem powieÅ›ci arturiaÅ„skich i przenoszÄ…Âcych w teatralne realia organizowanych przez siebie turniejów wyobrażony obraz, który uważali za obraz Å›wiata arturiaÅ„skiego.Nie należy jednak rozÂciÄ…gać na wszystkie XV - wieczne turnieje Å›ciÅ›le eksÂtrawaganckich cech paru wielkich, “pÅ‚onÄ…cych" turÂniejów, które w oczywisty sposób sÄ… peÅ‚ne przesady.W rzeczywistoÅ›ci, nawet w tej epoce, turnieje nie sÄ… caÅ‚kowicie oderwane od wojennych realiów swych czasów.PrawdÄ… jest jednak, że rycerskie spoÅ‚eczeÅ„Âstwo XV wieku bardziej kultywuje gest i galÄ™ niż prawdziwÄ… zaprawÄ™.Jak uważa M.Keen, aspekty te sÄ… wynikiem przede wszystkim przepojenia mentalÂnoÅ›ci i kultury arystokracji literaturÄ… i powstania wÄ…Âskiej kasty, swoistej “superszlachty" - Å›wiÄ™ta, a przede wszystkim turnieje, sÅ‚użą jako manifestacja siÅ‚y i nostalgiczne upamiÄ™tnienie przeszÅ‚oÅ›ci, którÄ… odbudowuje ona zgodnie ze swymi marzeniami i którÄ… idealizuje.XV-wieczna szlachta oddaje hoÅ‚d i cześć takiemu rycerstwu, jakie sobie wyobraża zgoÂdnie z wzorami z pieÅ›ni rycerskich, powieÅ›ci i trakÂtatów rycerskich.UsiÅ‚uje przywrócić do życia cnoty, które jej zdaniem charakteryzowaÅ‚y rycerstwo w dawnych czasach - faktycznie w czysto mityczÂnych czasach korzeni idealnego rycerstwa.IV KoÅ›ciół, wojna i wojownicyKoÅ›ciół nie mógÅ‚ nie interesować siÄ™ rycerstwem.Wszystko skÅ‚aniaÅ‚o go do prób kierowania nim lub sprawowania kontroli za pomocÄ… najważniejszego Å›rodka, jakim dysponowaÅ‚: ideologii.1.DominujÄ…ca ideologiaW Åšredniowieczu ideologiÄ™ wypracowujÄ… i rozÂpowszechniajÄ… ludzie KoÅ›cioÅ‚a, depozytariusze kulÂtury i wyksztaÅ‚cenia.Przed XII wiekiem wszystkie ksiÄ™gi, jakie przetrwaÅ‚y do naszych czasów, tak jak niemal wszystkie inne źródÅ‚a pisane lub figuratywÂne, z których czerpiÄ… historycy, sÄ… dzieÅ‚em duchowÂnych, którzy otrzymali edukacjÄ™ w szkoÅ‚ach kateÂdralnych lub klasztornych, a później w uniwersyteÂtach, zdominowanych przez zakony.Ci, którzy przekazujÄ… wiedzÄ™ za poÅ›rednictwem pisma, sÄ… zaÂtem przepojeni ideologiÄ… koÅ›cielnÄ….WiÄ™kszość z nich wiedzie życie księży Å›wieckich (biskupów, kapelanów) lub zakonnych (mnichów)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]