[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ten pierwszy stopieñ poznania wiedza tajemna okreÅ“la mianem “materialnego".Nastêpnie mamy jeszcze trzy wy¿sze stopnie, do których dochodz¹ dalsze.Pragniemy je tu opisaæ, zanim przejdziemy do przedstawienia “œcie¿ki poznania".JeÅ“li zwyk³y-równie¿ naukowy, zmys³owy - sposób poznania przyj¹æ za pierwszy, to zrazu nale¿y wyró¿niæ cztery nastêpuj¹ce stopnie:1.Poznanie materialne,2.Poznanie imaginatywne,3.Poznanie inspiratywne, które mo¿na te¿ okreÂÅ“liæ mianem “wolitywnego",4.Poznanie intuitywne.Stopnie te przedstawiê póŸniej, najpierw bowiem nale¿y zdaæ sobie sprawê z tego, z czym mamy do czynienia w wypadku owych ró¿nych rodzajów poznania.- W zwyk³ym, zmys³owym sposobie poÂznania w grê wchodz¹ cztery elementy: 1.PrzedÂmiot, który wywo³uje wra¿enia zmys³owe; 2.Obraz tego przedmiotu, który wytwarza sobie cz³owiek; 3.Pojêcie, dziêki któremu cz³owiek dochodzi do duÂchowego zrozumienia rzeczy lub procesu; 4.Ja", które opieraj¹c siê na wra¿eniu zmys³owym wywo³anym przez przedmiot, tworzy sobie jego obraz i pojêcie.Zanim cz³owiek wytworzy sobie obraz, “wyobra¿enie", istnieje przedmiot bêd¹cy jego przyczyn¹.Cz³owiek nie tworzy go, lecz postrzega.DziêÂki przedmiotowi powstaje jego obraz.Dopóki ogl¹Âdamy jak¹œ rzecz, dopóty mamy do czynienia z ni¹ sam¹.W chwili, gdy od niej odchodzimy, posiadaÂmy ju¿ tylko jej obraz.Przedmiot pozostawiamy, obraz “zatrzymujemy" we wspomnieniu.Nie mo¿na jednak poprzestaæ tylko na wytwarzaniu sobie “obÂrazów", nale¿y przejϾ do “pojêæ".Odró¿nienie “obÂrazu" od “pojêcia" jest bezwarunkowo konieczne, jeÅ“li chcemy uzyskaæ tu ca³kowit¹ jasnoϾ.WyobraŸÂmy sobie na przyk³ad, ¿e widzimy jakiÅ“ okr¹g³y przedmiot.Odwróæmy siê, zachowuj¹c w pamiêci obraz ko³a.Nie mamy jeszcze wówczas “pojêcia" ko³a, pojawi siê ono dopiero wtedy, gdy powiemy sobie: ko³o jest figur¹, w której wszystkie punkty znajduj¹ siê w tej samej odleg³oÅ“ci od jej punktu Å“rodkowego.Dopiero wtedy, gdy wytworzymy soÂbie “pojêcie" jakiejÅ“ rzeczy, zrozumiemy, czym ona jest.Istnieje wiele kó³: ma³e, du¿e, czerwone, nieÂbieskie itd., jest jednak tylko jedno pojêcie “ko³a".-Tym wszystkim zajmiemy siê jeszcze bli¿ej, na razie jedynie szkicowo przedstawimy to, co konieczne jest do scharakteryzowania czterech pierwszych stopni poznania.- Czwartym elementem, który wchodzi w grê w poznaniu materialnym, jest “ja".W elemenÂcie rym powstaje jednoϾ obrazów i pojêæ.To “ja" zachowuje obrazy w swej pamiêci.Gdyby tak nie by³o, nie istnia³oby nieprzerwane ¿ycie wewnêtrzÂne.Obrazy rzeczy obecne by³yby tylko dopóty, doÂpóki rzeczy dzia³a³yby na duszê.¯ycie wewnêtrzne zale¿y jednak od tego, czy postrze¿enie ³¹czy siê z postrze¿eniem.Ja" orientuje siê “dziÅ“" w Å“wiecie, poniewa¿ w przypadku pewnych przedmiotów jaÂwi¹ siê mu ich obrazy z dnia “wczorajszego".WyÂobraŸmy sobie tylko, jak nieznoÅ“ne by³oby ¿ycie duszy, gdybyÅ“my obraz jakiejÅ“ rzeczy mieli przed sob¹ tylko dopóty, dopóki znajduje siê ona przed nami.- Ja" ustanawia jednoϾ tak¿e wÅ“ród pojêæ.£¹czy ono swe pojêcia i w ten sposób wyrabia sobie szerszy pogl¹d, to znaczy zrozumienie Å“wiata.To ³¹czenie pojêæ odbywa siê w “s¹dach".Istota, która mia³aby jedynie oderwane pojêcia, nie mog³aby siê orientowaæ w Å“wiecie.Wszelka aktywnoϾ cz³owieÂka opiera siê na jego zdolnoÅ“ci do ³¹czenia pojêæ, to znaczy na jego “zdolnoÅ“ci s¹dzenia".“Poznanie materialne" polega na tym, ¿e cz³owiek dziêki swym zmys³om odbiera wra¿enia rzeczy i procesów Å“wiata zewnêtrznego.Ma on zdolnoϾ odczuwania zmys³owego, czyli wra¿liwoϾ zmys³oÂw¹.Wra¿enie odebrane “z zewn¹trz" nazwiemy doÂznaniem zmys³owym.Tak wiêc w przypadku “poÂznania materialnego" w grê wchodz¹ cztery elemenÂty: doznanie zmys³owe, obraz, pojêcie i “ja".- Na nastêpnym stopniu poznania odpada wra¿enie odÂbierane przez zmys³y zewnêtrzne, “doznanie zmyÂs³owe".Nie ma ju¿ zewnêtrznego przedmiotu zmyÂs³owego.SpoÅ“ród elementów, do których cz³owiek przyzwyczai³ siê na stopniu zwyk³ego poznania, zoÂstaj¹ teraz tylko trzy: obraz, pojêcie i “ja".U zdrowego cz³owieka zwyk³e poznanie nie twoÂrzy obrazu ani pojêcia, jeÅ“li nie ma zewnêtrznego przedmiotu zmys³owego.Ja" pozostaje wtedy bezÂczynne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]