[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.samodzielność - 1) bycie odrębną (przynajmniej względnie niezale\ną) strukturąbytową, bycie ośrodkiem (podmiotem) własnego działania; 2) według R.Ingardena: moment bytowy, występujący w sposobie istnienia przedmiotu, któryz istoty swej nie wymaga (do swego istnienia) istnienia jakiegoś innegoprzedmiotu, z którym musiałby współistnieć w obrębie jednej całości.Zachodzistopniowanie s.czy niesamodzielności bytowej.408 samoistność - 1) tak\e: subsystencja; sposób istnienia przysługujący substancji,podkreślany zwłaszcza przy metafizycznej charakterystyce osoby; polega na tym,\e danemu bytowi z jego natury przynale\y się istnienie samodzielne, odrębne, \ebyt ten jest ostatecznym podmiotem swojego istnienia; 2) w filozofii R.Ingardena: moment bytowy (zwany te\ autonomią bytową), charakterystycznydla absolutnego i idealnego sposobu istnienia, występujący równie\ w sposobieistnienia tego, co realne terazniejsze i realne przeszłe.Coś istnieje samoistnie,je\eli ma w sobie swój fundament bytowy, tzn.je\eli samo w sobie jestimmanentnie określone, je\eli to, co mu przysługuje, jest w nim zawarte, odwewnątrz go buduje (a nie jest poza nim, nie jest mu tylko przypisane lub nadane,jak np.w zawartości dzieła literackiego).Przeciwieństwem s.jest bytowa niesa-moistność (heteronomia).samoświadomość (refleksja (1)) - (samo)zwrotność świadomości; 1)jakiekolwiek (głównie poznawcze, choć mo\e być np.i wolitywne) odniesieniesię podmiotu do samego siebie lub tego, co jest z nim związane; 2) prze\yciepoznawcze (danego podmiotu), którego przedmiotem jest jakiekolwiek prze\ycie(tego samego podmiotu), a nawet jego zawartość lub przedmiot, o ile sątraktowane jako przynale\ne do tego prze\ycia.Odró\nia się refleksję aktową(przedmiotową, sygnitywną, wyrazną) oraz refleksję nieaktową (towarzyszącą,współwykonywaną, egzercytywną, symultaniczną; prze\ywanie).Ta pierwsza(nazywana często refleksją" bez przymiotnika) to akt poznawczy skierowany naró\ne od niego, lecz nale\ące do tego samego strumienia świadomości, prze\ycie.sąd - jedna z trzech podstawowych (obok przedstawienia i rozumowania) odmianumysłowych czynności (i rezultatów) poznawczych; poznawcze ujęcie istwierdzenie pewnego wyodrębnionego stanu rzeczy (np.zachodzenia czegoś,przysługiwania czegoś czemuś itd.).Istotnym elementem s.jest moment asercji,dzięki któremu s.uzyskuje wartość logiczną (prawdy lub fałszu).Odró\nia sięsądzenie (czynność) od samego s.(jej rezultatu).Ten drugi mo\na pojmować waspekcie psychologicznym (podmiotowym, indywidualnym, subiektywnym) -jako jednostkowy twór psychiczny (myśl), a tak\e logicznym - jako jegoobiektywną (ponadindywidualną, wspólną dla wielu myśli) treść (zawartość,sens).Ta treść (od strony semiotycznej) to znaczenie zdania.Dyskutuje się nadstatusem ontycznym s.w sensie logicznym (proposition, Gedanke); niektórzyprzypisują mu idealny sposób istnienia (s.sam w sobie).S.egzystencjalny - s.stwierdzający istnienie (lub nieistnienie) czegoś; dyskutuje się strukturę orazstatus epistemiczny i logiczny tej odmiany s.(niektórzy, m.in.F.Brentano i J.Venn, sprowadzają inne odmiany s.do s.egzystencjalnego); tomiściegzystencjalni (np.E.Gilson, M.A.Krąpiec) traktują s.egzystencjalny jako(epistemicznie wyró\nioną) pierwotną reakcję (afirmację) poznawczą na istnienie(realnego) bytu oraz warunek spełniania (czy przedmiotowości lub nawetsensowności) wszelkich czynności poznawczych.sceptycyzm - 1) stanowisko w sprawie poznawalności prawdy, głoszące, i\ spóro po-znawalność prawdy jest nierozstrzygalny, tzn.nie mo\emy - np.ze względuna nieistnienie, niemo\liwość istnienia lub niemo\liwość ustalenia istnienia czynieistnienia kryterium prawdy - wykazać, ani \e poznajemy prawdziwie, ani \enie poznajemy prawdziwie.Podstawą s.jest wątpienie w istnienie lub rzetelnośćnaszej wiedzy (poznania), a nie stwierdzenie niepoznawalności czegoś (wtedymielibyśmy do czynienia raczej z agnostycyzmem ni\ s.).Znajduje się wieleodmian s.S
[ Pobierz całość w formacie PDF ]