[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Po drugie, Å›lady jÄ™zyka ludnoÅ›ci najstarszej zachowujÄ… siÄ™ zawsze w nazwachgeograficznych, które potrafiÄ… przeżyć stulecia i caÅ‚e tysiÄ…clecia, przeżywajÄ… narody i jÄ™zyki,którymi siÄ™ posÅ‚ugiwano.Takie nazwy rzek, jak Dunaj, Dniepr, Don, Dniestr, wywodzÄ… siÄ™ z jÄ™zyka dawnychmieszkaÅ„ców stepów nadczarnomorskich (u Scytów don znaczyÅ‚o tyle co woda , rzeka , namarginesie warto dodać, że rdzeÅ„ ten zachowaÅ‚ siÄ™ we współczesnym jÄ™zyku osetyÅ„skim,spokrewnionym ze scytyjskim).Zlady innego jÄ™zyka przedgreckiego ujawniono już dawno w geograficznych nazwachHellady.Należą do nich na przykÅ‚ad nazwy takich miast, jak Tiryns, Korynt i innych,zawierajÄ…cych niegrecki sufiks -nth-; inny, również niegrecki, przyrostek -ss- zawierajÄ… takienazwy, jak Tylissos, Knossos i wiele innych.Już w ubiegÅ‚ym stuleciu zauważono, że nazwy z podobnymi sufiksami spotyka siÄ™bardzo czÄ™sto w Azji Mniejszej oraz na innych wyspach Egei.W ubiegÅ‚ym stuleciu uczony niemiecki Paul Kretschmer wyciÄ…gnÄ…Å‚ prawidÅ‚owywniosek, iż jÄ™zyk przedgrecki (a zatem i plemiona, i ludy, które siÄ™ nim posÅ‚ugiwaÅ‚y), doktórego te nazwy należaÅ‚y, byÅ‚ rozpowszechniony na obszarze caÅ‚ej Egei, na poÅ‚udniuBaÅ‚kanów i w Azji Mniejszej.Kretschmer dowodziÅ‚ w solidnej monografii*, że najstarszaludność Egei mówiÅ‚a jÄ™zykiem nie posiadajÄ…cym nic wspólnego z greckim i w ogólez rodzinÄ… indoeuropejskÄ….Indoeuropejczycy pojawili siÄ™ na obszarze Egei dopierow koÅ„cu II wzglÄ™dnie, na poczÄ…tku I tysiÄ…clecia p.n.e.Wywody Kretschmera byÅ‚y na tyle przekonywajÄ…ce, że wszyscy wybitniejsi ówczeÅ›nijÄ™zykoznawcy i historycy jednomyÅ›lnie zaaprobowali teoriÄ™ o nie indoeuropejskiej ludnoÅ›cinajstarszej Grecji i wysp Egei i stan ten trwaÅ‚ aż do momentu, gdy odczytane zostaÅ‚y zabytkipisma Azji Mniejszej, napisane w jÄ™zykach indoeuropejskich, tworzÄ…cych oddzielnÄ…anatolijskÄ… gaÅ‚Ä…z tej rodziny.* P.Kretschmer, Einleitung in die Geschichte der griechischen Sprache, Göttingen 1896.169Czy nie oznacza to, że należy na nowo przejrzeć teoriÄ™ wysuniÄ™tÄ… przez Kretschmera?Wielu jÄ™zykoznawców dokonaÅ‚o tej próby.Uczonemu buÅ‚garskiemu Georgijewowi udaÅ‚o siÄ™udowodnić, że liczne niegreckie nazwy geograficzne sÄ… jednak pochodzeniaindoeuropejskiego, co Å›wiadczy, iż jÄ™zyk Pelazgów byÅ‚ również jÄ™zykiem indoeuropejskim!Pelazgowie nie byli Grekami, ale używali jÄ™zyka, który na równi z greckim pochodzi odwspólnego pnia indoeuropejskiego. W okresie miÄ™dzy rokiem 1936 a 1941 udaÅ‚o nam siÄ™ spojrzeć inaczej na badaniaprzedgreckich elementów w jÄ™zyku greckim - pisze Georgijew.- Przy analizie wyrazów,nazw geograficznych, imion wÅ‚asnych i sufiksów uznawanych za przedgreckiei nieindoeuropejskie, rzuca siÄ™ w oczy fakt, iż niektóre z nich mogÅ‚yby być pochodzeniaindoeuropejskiego, tzn.posiadać zwiÄ…zki etymologiczne z wyrazami innych jÄ™zykówindoeuropejskich, ale pojawiajÄ… siÄ™ one w jÄ™zyku greckim w formie nie odpowiadajÄ…cejreguÅ‚om porównawczo-historycznej fonetyki jÄ™zyka greckiego.Oto na przykÅ‚ad wyraz grecki pyrgos, oznaczajÄ…cy zamek (czÄ™sto spotyka siÄ™ gow Iliadzie).Brzmi on prawie jak niemiecki Burg, zamek , stÄ…d i rosyjskie Petersburg,Szlusselburg i in.Pochodzenie niemieckiego wyrazu Burg jest dobrze znane - wywodzi siÄ™ onz dawnego rdzenia indoeuropejskiego bhrgh (z sylabicznym r ).Tak wiÄ™c wyrazu greckiegopyrgos nie można odnieść do tej prapodstawy.UksztaÅ‚towany na niej wyraz powinien byw greckim posiadać brzmienie pharchos; stÄ…d nietrudno o wniosek, że wyrażenie pyrgos niejest greckie, lecz przedgreckie - pelazgijskie.Grecy, zanim przywÄ™drowali do Grecji,znajdowali siÄ™ na bardzo niskim szczeblu rozwoju i wyraz zamek zapożyczyli od Pelazgów,którzy posiadali wysokÄ… kulturÄ™ i zamieszkiwali w umocnionych miastach-zamkach.Natomiast sam ten wyraz, jak udowodniÅ‚ Georgijew, wywodzi siÄ™ z jakiegoÅ› innegojÄ™zyka indoeuropejskiego, w którym poddany zostaÅ‚ zmianom wedÅ‚ug niegreckich reguÅ‚fonetycznych.W jÄ™zyku greckim zgÅ‚oska r indoeuropejskiego jÄ™zyka-bazy przeksztaÅ‚caÅ‚asiÄ™ w ar (w przedgreckim w ur); bh przeszÅ‚o w greckie ph, a w przedgreckim w b itd.Na podstawie podobnej analizy tzw.przedindoeuropejskich wyrazów i imionwÅ‚asnych w jÄ™zyku greckim ustalono system zgodnoÅ›ci fonetycznych, umożliwiajÄ…cywyjaÅ›nienie indoeuropejskiego pochodzenia (ale niegreckiego) znacznej iloÅ›ci wyrazów (orazimion wÅ‚asnych) zawartych w leksyce jÄ™zyka greckiego.SÄ… to sÅ‚owa Georgijewa z jegoksiążki wydanej w r.1958 w ZSRR pt.Issledowanija po srawnitielno-istoriczeskomujazykoznaniju.Tak oto ustalono, że w jÄ™zyku greckim kryje siÄ™ inny jÄ™zyk indoeuropejski, nieznany do tej pory.Nie znamy nazwy tego jÄ™zyka i dlatego nazywamy go umownie przedgreckim indoeuropejskim albo pelazgijskim.170Po dokonaniu analizy charakterystycznych cech fonetyki jÄ™zyka pelazgijskiego, któreudaÅ‚o mu siÄ™ zrekonstruować, Georgijew doszedÅ‚ do wniosku, że ten szczególny,«przedgrecki» jÄ™zyk indoeuropejski (pelazgijski) zajmuje miejsce poÅ›rednie miÄ™dzyalbaÅ„skim i ormiaÅ„skim tak pod wzglÄ™dem geograficznym, jak i pod wzglÄ™dem cechszczególnych swego rozwoju fonetycznego.JÄ™zyk ormiaÅ„ski, jak wskazujÄ… badania współczesne, jest pokrewny jÄ™zykowi Frygów,zamieszkujÄ…cych w starożytnoÅ›ci AzjÄ™ MniejszÄ….MówiÄ… o tym pisarze antyczni, utrzymujÄ…cy,że Ormianie to przesiedleÅ„cy frygijscy.Ale z tych samych zródeÅ‚ antycznych dowiadujemysiÄ™, że sami Frygowie byli z kolei przesiedleÅ„cami - do Azji Mniejszej przywÄ™drowali oniz Półwyspu BaÅ‚kaÅ„skiego.Na BaÅ‚kanach Frygowie mieszkali w sÄ…siedztwie innych ludów i plemion, którychjÄ™zyki wywodziÅ‚y siÄ™ z indoeuropejskiej rodziny jÄ™zykowej.PrzetrwaÅ‚y do naszych czasówich krótkie teksty oraz oddzielne wyrazy, nazwy geograficzne i imiona wÅ‚asne, utrwaloneprzez pisarzy antycznych.Do takich jÄ™zyków należy maÅ‚o znany (możliwe, że spokrewnionyz frygijskim) jÄ™zyk tracki, którym mówiÅ‚ Spartak, przywódca powstania niewolników, jÄ™zykdakomezyjski, wyparty z obszaru Dacji przez Å‚acinÄ™, gdy Dacja staÅ‚a siÄ™ prowincjÄ… rzymskÄ…
[ Pobierz całość w formacie PDF ]