[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Potem następuje pieśni dwunastu panien.Obok nuty miłosnej, w pieśniach poszczególnych panien brzmi pochwała życia na wsi, znana z utworu Reja „Żywot człowieka poczciwego”.Panna XIIPochwała wsi gdzie ludzie żyją bezpiecznie i spokojnie.Ci co żyją w miastach, na dworze lub są marynarzami to narażają się na niebezpieczeństwo.Na wsi człowiek spokojnie zajmuje się swoim polem.Uczciwie zaopatruje rodzinę i zajmuje się dobytkiem.Dobytek gospodarzowi przynosi pożytek.Wokoło śpiewają ptaki.Skrzętna gospodyni krząta się i pomaga mężowi, a dobrobyt pomaga uniknąć awantur.Dzieci uczą się życia skromnego i umiarkowanego.MIKOŁAJ REJ„Mnich”Rej otwarcie krytykuje mnichów (bestie, wyzyskiwacze, próżniacy).Porównuje ich do starych diabłów, szalonych i bezdusznych ludzi, którym bark wiary, nauki i bogobojności.Naśmiewa się z ludzi, którzy uważają kleryków za świętych, bogacili się.Tych nazywa największymi szaleńcami.„Pleban pieska na cmentarzu pochował”Rej wskazuje na chciwość duchowieństwa.Krytycznie ocenia postawę biskupa, który za pieniądze uznał psa za chrześcijanina.Wskazuje to też na przewrotność ludzi - czasem nie chcą pochować ludzi na cmentarzu, ale chowają psa - zwierzę.A łakomy na pieniądze biskup „uwierzył” w historyjkę plebana aby zgarnąć dukaty.„Baba co w pasyją płakała”Poeta naśmiewa się z księdza i baby, która płacze podczas wielkopostnego nabożeństwa.Kobieta płacze bo głos księdza przypomina jej głos ukochanego osiołka, który zdechł.Docina, śmieje się z księdza (zapewne bardzo grubego) przypominającego grubego osiołka, spasionego i zadbanego.Jest to też przytyk do wartości księży i ich zawziętości, w myśl przysłowia „Uparty jak osioł”.„Żywot człowieka poczciwego”W utworze tym zauważamy, że nie obca jest Rejowi reguła „Złotego środka” czyli życia zgodnie z naturą, umiejętność cieszenia się życiem.Człowiek poczciwy według Reja powinien osiąść wraz z rodziną w cichym wiejskim majątku, bo celem ziemianina jest praca na własnym wiejskim gospodarstwie.Życie toczyć się powinno tu zgodnie z naturą.Człowiek powinien podporządkować się rytmowi przyrody, zmienności pór roku i wynikającym z nich obowiązkom.(patrz także punkt 25.1)„Krótka rozprawa.”Stosunki panujące na wsi - patrz punkt 23.2SZYMON SZYMONOWIC„Żeńcy”Szymonowic prezentuje wieś dwojako: przynoszącą bogactwo i swobodną staroście (ekonomowi) oraz ciężką pracę i niedolę robotników i chłopów.Chłop zależny jest bowiem od starosty.Musi go słuchać (ile pracować, kiedy jeść, co mówić).Starosta ma pełną swobodę, pełnię władzy nad chłopem bo sprzyja mu prawo i siła (bogactwo i bicz).Chłop pańszczyźniany, robotnik folwarczny lub rolnik ma ciężkie życie, pełne cierpienia.Zależny jest od pana, który jest surowy, ostry i nie żałuje bata czy korbacza.Chłop żyje w ciągłym strachu, by nie powiedzieć czy nie zrobić czegoś co rozgniewało by pana.Chłop nie pracuje w zgodzie z prawami natury lecz prawami ustanowionymi przez Pana.Sielanka realistyczna („Żeńcy”) ukazuje prawdziwe oblicze wsi i warunki życia chłopa wraz ze wszystkimi jego wadami i ciężarem jakie ono nakłada.Nie ukazuje zgodnie z konwencją renesansu życia pięknego, zgodnie z naturą, bez trosk i cierpień, brak afirmacji życia, będącej podstawową cechą utworów renesansowych.Realistyczna, prawdziwa rzeczywistość, obraz wsi, obdarty ze wszystkich złudzeń i wyobrażeń o lekkim i przyjemnym życiu na wsi.OBLICZE SZLACHTY XVI WIEKU„O POPRAWIE RZECZY POSPOLITEJ” FRYCZ-MODRZEWSKIKSIĘGA I [o obyczajach]Jest to traktat o uczciwości i rozumie, który ma wspomagać działanie każdego człowieka.Mówi też o sprawiedliwości; wszyscy są równi.Za najwyższą cnotę uznaje on rozum (humanista).Zlikwidowanie żebractwa przez przytułki.Żąda opieki nad starcami i kalekami.Postuluje o ograniczenie wywozu zagranicę zboża, aby nie było głodu w kraju.Pragnie wprowadzenia urzędu czuwającego nad jakością i ceną towarów.Należy kultywować tradycje i obyczaje każdego naroduKSIĘGA IVNawołanie do reformy kościoła.Duchowieństwo zasługuje na krytykę.Powinno propagować wartości duchowe i moralne, a nie zabiegać o doczesność, jednocześnie pragnąc władzy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]