[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Cykle Kondratiewa s� równie� pomostem procesy d�u-gookresowe i koniunkturalne.Natomiast k�opoty z cyklami Kondratiewa polegaj� na tym, �e dotychczasnie znaleziono odpowiedzi na wiele podstawowych pyta�.Lista nie rozstrzy-gni�tych kwestii obejmuje takie miedzy innymi zagadnienia, jak w�tpliwościodnośnie do samego faktu ich wyst�powania, charakteru obserwowanych zmian,ich w czasie i przestrzeni, przyczynWprawdzie koncepcja d�ugich cykli jest nierozerwalnie zwi�zana z nazwi-skiem Kondratiewa, to jednak bynajmniej nie on autorem pomys�u.Jed-nym z jego poprzedników J.van Geldern, który w opublikowanym w 1913 r.artykule wykaza� istnienie cykli d�ugich, na podstawie pog��bionych studiówzmian produkcji, cen i handlu zagranicznego ró�nych W 1919 r.zupe�-nie niezale�nie swoje prace rozpocz�� N.D.Kondratiew.Jego doce-J.A.i do j�zyka ekonomicznego poj�cie cykliKondratiewa.Poniewa� badania Kondratiewa by�y punktem wyjścia rozwoju teorii wartoje scharakteryzowa�.Dane statystyczne wykorzystywane przez Kondratiewaodnosi�y si� do Anglii, Francji, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, a w nielicz-nych przypadkach do gospodarki światowej.Najd�u�szy analizowany sze-reg czasowy obejmowa� lata 1780-1920.zaś najkrótszy okres 1855-1915.Przed-miotem analizy takie wielkości, jak: wskaznik cen towarów, przychodyz obligacji pa�stwowych, roczna p�aca robotników rolnych, p�aca tygodniowazatrudnionych w przemyśle w�ókienniczym, obroty handlu zagranicznego w prze-liczeniu na mieszka�ca, wydobycie w�gla kamiennego i zu�ycie paliw mineral-nych na mieszka�ca, produkcja o�owiu na mieszka�ca, produkcja �eliwa namieszka�ca.Z powy�szego wyliczenia nie wynika bynajmniej, �e dla ka�degokraju badane wszystkie te wielkości.Kondratiew prześledzi� 25 sze-regów czasowych.Baza danych zosta�a pokrótce scharakteryzowana, poniewa�z jej niedostatków jeden z kierunków krytyki teorii d�ugich fal.32 Wykorzystywane dane zosta�y poddane nast�pnie dosy� elementarnym prze-polegaj�cym na:- wyznaczeniu trendu,- obliczeniu odchyle� wielkości rzeczywistych od trendu,- wyrównaniu odchyle� przy pomocy średniej ruchomej w ce-lu wyeliminowania cykli Juglara.Kondratiew 3 cykle o czasie trwania lat, dziel�ce w mniejwi�cej równych cz�ściach mi�dzy faz� wzrostow� i spadkow�.Poniewa� perio-dyzacja si� na 1920 jego sukcesorzy ba-dane szeregi czasowe 2).Tablica 2cykli KondratiewaFaza wzrostowa Faza spadkowaCyklPocz�tek Koniec Pocz�tek Koniec1780-1790 1810-1817 1810-1817 1844-18512 1844-1855 1870-1875 1870-1875 1890-18963 1891-1896 1914-1920 1914-1920 1939-19484 1949-1952 1967-1974 - -yród�o: E.Mandel, AYork 1995, s.127.We wszystkich badanych szeregach czasowych Kondratiew stwierdzi� wyst�-powanie d�ugich cykli, o znacznej, chocia� nie pe�nej synchronizacji.Jedno-cześnie zastrzega�, �e nie wszystkie wielkości ekonomiczne podlegaj� fluktu-acjomKondratiew nie tylko przeprowadzi� analiz� statystyczn�, ale, wprawdziez du�� ostro�ności�, prób� wyjaśnienia zidentyfikowanych zmian, wi�-��c je dosy� jednoznacznie z post�pem technicznym.Stwierdza bowiem, �e na20 lat przed rozpocz�ciem fazy wzrostowej obserwuje si� o�ywienie w sfe-rze wynalazczości.Tu� przed lub na pocz�tku fazy o�ywienia wynalazki te s�powszechnie stosowane w przemyśle.Ponadto pocz�tek cyklu jest na ogó� zbie�-ny w czasie z rozszerzeniem sfery mi�dzynarodowych stosunków ekonomicz-nych.Ponadto w dwóch cyklach wyst�pi�y zasadnicze zmiany w wydobyciumetali szlachetnych i obiegu pieni�nym.Kondratiew równie�, �efazy wzrostowe s� okresami wstrz�sów spo�ecznych.Tak wi�c za przyczynyd�ugich cykli Kondratiew uznaje:- zmiany techniki produkcji,- wojny i rewolucje,- podbój nowych terytoriów,- wahania z�ota.33 Mechanizm waha� wi��e Kondratiew z tzw.równowag� trzeciegona rynku podstawowych dóbr do których nale�� budynki, in-frastruktura oraz kwalifikowana si�a robocza, dostosowana do określonej tech-niki wytwarzania.W przeświadczeniu Kondratiewa odnowa podstawowychdóbr kapita�owych nie zachodzi p�ynnie, lecz skokowo pod post�-pu technicznego.Okres �ycia dóbr podstawowych wyznacza czas trwaniagiego cyklu.Na pocz�tku o�ywienia koniunktury akumulacja osi�ga takie roz-miary, �e mo�liwe staje si� zyskowne inwestowanie w celu odnowienia pod-stawowych dóbr i radykalnej przebudowy techniki.O�ywienieprowadzi do zaostrzenia walki o rynki zbytu i zaopatrzenia w surowce,co sprzyja konfliktom wewn�trznym i mi�dzynarodowym.Jednak procesy in-westycyjne stopniowo i tempo wzrostu wygasa.Zwi�ksza to intensyw-noś� poszukiwa� bardziej efektywnych rozwi�za� technicznych, co stwarza prze-s�anki dla kolejnego o�ywienia.Koncepcja Kondratiewa przechodzi�a zmienne koleje.si� w cen-trum uwagi po Wielkim Kryzysie i nast�pnie w latach XX w.Wyraz-nie nawi�zuj� do niej w swoich pracach J.A.S.Kuznets, C.Clark,W.C.Mitchel, A.Burns czy E.Wageman.Bezpośrednio w okresie powojen-nej odbudowy gospodarek zainteresowanie d�ugimi falami wyraznieRenesans teorii na lat 60.--70.XX kiedy coraz wyraz-oznaki wygasania kolejnego boomu i wchodzenia gospodarki w fa-z� obni�onego d�ugookresowego tempa wzrostu.Od momentu powstania teoria Kondratiewa si� przedmiotem kontro-wersji, a wiele z wysuwanych w trakcie dyskusji w�tpliwości i zastrze�e� nie do-si� Jedno z podstawowych pyta� dotyczy samego fak-tu wyst�powania d�ugich fal
[ Pobierz całość w formacie PDF ]