[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Takie warunki speÅ‚nia stal zawierajÄ…ca okoÅ‚o 1% wÄ™glai 1,5% chromu (gat.AH15), poddana obróbce cieplnej - hartowaniu i niskiemuodpuszczaniu.WiÄ™ksze elementy Å‚ożysk, np.pierÅ›cienie o gruboÅ›ci ponad30 mm wytwarza siÄ™ ze stali o zwiÄ™kszonej hartownoÅ›ci przez dodatek krzemu(0,5%) i manganu (1,1%) - gat.AH15SG.12.5.Stale narzÄ™dzioweZe stali narzÄ™dziowych wykonuje siÄ™ narzÄ™dzia:" do obróbki skrawaniem lub przeróbki plastycznej," pomiarowe.Wymagania stawiane stali narzÄ™dziowej sÄ… nastÄ™pujÄ…ce: % wysoka twardość (zwykle powyżej 60 HRC) - narzÄ™dzie musi być twardszeod obrabianego materiaÅ‚u, przy jednoczesnej dostatecznej ciÄ…gliwoÅ›ci zabez-pieczajÄ…cej przed pÄ™kaniem narzÄ™dzi przy obciążeniach dynamicznych, % duża odporność na Å›cieranie, zabezpieczajÄ…ca trwaÅ‚ość narzÄ™dzi w warunkachtarcia przy znacznych naciskach jednostkowych, % odpowiednia hartowność, dla zapewnienia koniecznej gruboÅ›ci warstwymartenzytycznej i odpowiednich wÅ‚asnoÅ›ci mechanicznych w przekrojunarzÄ™dzia, % odporność na odpuszczajÄ…ce dziaÅ‚anie temperatur podwyższonych, tj.zdolnośćdo zachowania twardoÅ›ci i odpornoÅ›ci na Å›cieranie przy wyższych tem-peraturach.Dalsze wymagania to: stabilność wymiarów (szczególnie istotne w przypadkusprawdzianów i dokÅ‚adnych narzÄ™dzi pomiarowych); odporność na pÄ™kaniew warunkach cyklicznych zmian temperatury oraz obciążeÅ„ dynamicznych(narzÄ™dzia kuznicze do przeróbki plastycznej na gorÄ…co stali i stopów metalinieżelaznych oraz kokile odlewnicze); odporność na Å›cieranie i korozyjneoddziaÅ‚ywanie czynników aktywnych chemicznie (narzÄ™dzia do przetwórstwatworzyw sztucznych).Jednoczesne speÅ‚nienie wszystkich wymienionych wyma-gaÅ„ jest trudne i czÄ™sto niecelowe.StÄ…d rodzaj tworzywa narzÄ™dziowegodobiera siÄ™ na podstawie rachunku ekonomicznego, uwzglÄ™dniajÄ…cego warunkipracy narzÄ™dzia, koszty jego wykonania oraz wielkość produkcji.Zgodnie z PN klasyfikacja stali narzÄ™dziowych przedstawia siÄ™ nastÄ™pujÄ…-co (tablica 12.4):1.stale narzÄ™dziowe wÄ™glowe, PN-84/H-85020,2.stale narzÄ™dziowe stopowe do pracy na zimno, PN-86/H-85023,3.stale narzÄ™dziowe stopowe do pracy na gorÄ…co, PN-86/H-85021,4.stale szybkotnÄ…ce, PN-86/H-85021.Tablica 12.4 280Klasyfikacja stali narzÄ™dziowychSTAL NARZDZIOWASTAL STOPOWASTAL WGLOWAPN-86/H 85021 PN-86/H-85022PN-84/H-85020 PN-86/H-85023SzybkotnÄ…ca:PÅ‚ytko hartujÄ…ca siÄ™: Do pracy na zimno: Do pracy na gorÄ…co:SW18, SW12, SW7M,N7E, N8E, N9E, N10E, NV, NCV1, NC5, NW1, NMWV, WNL, WNLV, WNL1, WNLB,SW2M5, SK5V, SK5M,N11E, N12E, N13E NMV, NCMS, NC6, NC4, NWC, WCL, WCLV, WLV, WLK, WWS1,SK5, SK8M, SK10V,NC10, NC11, NC11LV, NCLV, WWN1, WWV, WLBSK5MCGÅ‚Ä™boko hartujÄ…ca siÄ™: NW9,N5, N6, N7, N8, N9, N10, NZ2, NZ3, NPWN11, N12, N13Oznaczenie skÅ‚ada siÄ™ z litery N, liczby okreÅ›lajÄ…cej zawartość wÄ™gla w dziesiÄ™tnych częściach procentu orazZnak stali narzÄ™dziowej wÄ™glowej:umieszczonej na koÅ„cu litery E w przypadku stali pÅ‚ytko hartujÄ…cej siÄ™.Znak stali narzÄ™dziowej stopowej: Oznaczenie skÅ‚ada siÄ™ z trzech czÅ‚onów, z których pierwszy stanowi literÄ™ oznaczajÄ…cÄ…: N - stal do pracy nazimno, W - stal do pracy na gorÄ…co, S - stal szybkotnÄ…cÄ….Drugi czÅ‚on znaku stali skÅ‚ada siÄ™ z litery lub kilkuliter okreÅ›lajÄ…cych skÅ‚adniki stopowe lub grupÄ™ skÅ‚adników: M - mangan, (w stalach szybkotnÄ…cych,M - oznacza molibden), S - krzem, C - chrom (w stalach szybkotnÄ…cych C - oznacza wÄ™giel - tylko dlagatunków z podwyższonÄ… zawartoÅ›ciÄ… wÄ™gla), N - nikiel, L - molibden, V - wanad, W - wolfram, B - bor,K - kobalt, P - chrom+wolfram+wanad.Trzeci czÅ‚on znaku stali stanowi ewentualnie cyfry sÅ‚użące doodróżnienia poszczególnych gatunków stali zawierajÄ…cych te same skÅ‚adniki stopowe.W stalach szybkotnÄ…cych cyfry okreÅ›lajÄ… Å›redniÄ… zawartość najbardziej charakterystycznego skÅ‚adnikaw procentach.281Przez okreÅ›lenie na zimno" rozumie siÄ™, że temperatura pracy narzÄ™dzianie wzrasta ponad 250°C, a na gorÄ…co", że utrzymuje siÄ™ w zakresie do ok.600°C.Ponadto w różnych zastosowaniach jako materiaÅ‚y narzÄ™dziowe sÄ…wykorzystywane lane stopy narzÄ™dziowe (stellity), wÄ™gliki spÄ™kane, spiekanezwiÄ…zki ceramiczno-metalowe lub substancje niemetaliczne, np.: materiaÅ‚yÅ›cierne.Przytoczony podziaÅ‚ stali narzÄ™dziowych, szczególnie stopowych nie jestÅ›cisÅ‚y, gdyż w licznych przypadkach stale stopowe do pracy na zimno mogÄ…być stosowane na narzÄ™dzia eksploatowane w temperaturach podwyższonych,np.: NC10, NC11, NC11LV, NZ1 Podobnie staÅ‚e szybkotnÄ…ce stosowanedawniej prawie wyÅ‚Ä…cznie do wyrobu narzÄ™dzi skrawajÄ…cych obecnie sÄ…wykorzystywane także na narzÄ™dzia do ciężkiej pracy w temperaturachpodwyższonych oraz do wyciskania stali na zimno.Natomiast ostrza znacznejliczby narzÄ™dzi do obróbki wiórowej zostaÅ‚y zastÄ…pione przez wÄ™gliki spiekanelub inne zwiÄ…zki metali
[ Pobierz całość w formacie PDF ]