[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Niżej autor wymienia caÅ‚Ä… listÄ™ sytuacji, w których można używać psalmów.Kolejnym narzÄ™dziem ukierunkowujÄ…cym lekturÄ™ tekstu sÄ… argumenty.Oto kilka przykÅ‚adówargumentów do psalmów wprowadzajÄ…cych czytelnika w interpretacjÄ™ alegorycznÄ… (chrystolo-gicznÄ…):I.Dawid dziwuje siÄ™ zamysÅ‚om bezbożników przeciwko Chrystusowi Panu i nauce Jego.II.Dekret Boży nie-odmienny o królestwie Jego opowiada, a przy tym prorocki i kapÅ‚aÅ„ski Jego urzÄ…d opisujÄ…c.III.Króle i sÄ™dzieupomina, aby siÄ™ Chrystusowi Panu poddawali, upornym upadek, a posÅ‚usznym Å‚askÄ™ obiecuje (do Ps 2 s.552).I.Wystawia nam prorok w osobie swej Syna Bożego w mÄ™kach krzyżowych Ojcu siÄ™ modlÄ…cego, opisujÄ…c Jegodufność, uszczypki nieprzyjacielskie, utrapienia i krzywdy.[.] (do Ps 22 s.561).I.Dawid opisuje urzÄ…d królewski i kapÅ‚aÅ„ski Syna Bożego.II.Pokazuje skutki tego urzÄ™du i nad nieprzyjaciółmisÅ‚awne zwyciÄ™stwo (do Ps 110 s.608).WpÅ‚yw orientacji wyznaniowej widać choćby w argumencie do Rz 3:%7Å‚ydom niejakiej z przymierza zacnoÅ›ci pozwoliwszy.4.(która jednak na samym miÅ‚osierdziu Bożym zawisÅ‚a)9.%7Å‚ydy i pogany grzesznikami być.11.z Pisma ZwiÄ™tego dowodzi.19.Pożytek zakonu pokazawszy.28.Usprawiedliwienie z wiary stanowi (s.162 trzeciej paginacji). 315 Prawie identyczny argument jest w NTG 1606.Jego wyznaniowy charakter widać wyraznie,gdy zestawi siÄ™ go np.z argumentem z BW 1599:Pierwsze usprawiedliwienie, o którym PaweÅ‚ nawiÄ™cej z wiary, a wtóre, o którym Jakub z uczynków pochodzi(BW 1599 s.1326).6.Dane zwiÄ…zane z formatem opisywanych edycji podaje tabela 32.Tabela 32.Zestawienie wybranych elementów bibliograficznych i typograficznych BG 1633 i NTBG 1633BG 1632 NTBG 1633format 8° 24°wymiary 188 x 130 x 73 115 x 52 x 36dla Ossol.XVII-3246 dla BN XVII.1.104dla wybranych egz.[mm]sygn.skÅ‚adek ST: nsygn.2, ):(5, A-Z, Aa-Zz, Aaa-Kkk8, Ll1; Apokr.: A7, B- nsygn.2, A-Z, Aa-Kk12, Ll11N8, O7; NT: A9, B-S8, T3liczna kart 714 409liczba ark.89,25 17,04numeracja str.12 nlb., 1-898, 1-219, 1 nlb., 1-286, 1-10 1-801, 11 nlb.W tym miejscu należy zwrócić uwagÄ™ na zmniejszanie formatu druków biblijnych.WytÅ‚ocze-nie przez Hünefeldta caÅ‚ej Biblii in 8° oraz NT in 24° (a także PsaÅ‚terza w tym samym formacie)stanowi szczytowe osiÄ…gniÄ™cie w miniaturyzacji wymiarów książki w polskim edytorstwie biblij-nym interesujÄ…cego nas okresu.NiewÄ…tpliwie chodziÅ‚o Hünefeldtowi, wzorujÄ…cemu siÄ™ na oficy-nach holenderskich, o wyprodukowanie tanich Biblii w maÅ‚ym, porÄ™cznym formacie.6697.OszczÄ™dnoÅ›ci umożliwiajÄ…ce miniaturyzacjÄ™ formatu i obniżenie ceny widoczne sÄ… równieżw zubożonej zawartoÅ›ci Biblii.Nie zamieszczono tu, choć nalegaÅ‚y na to synody, przedmowy i notmarginalnych z BB 1563, zrezygnowano również z obszernego indeksu rzeczowego, który uÅ‚a-twiaÅ‚by tematycznÄ… lekturÄ™ sÅ‚owa Bożego.670Zawartość BG 1632:Pierwsza str.tytuÅ‚owa (tytuÅ‚ w ramce miedziorytowej); odwrocie puste.Druga str.tytuÅ‚owa z napisem: BIBLIA SWIETA TO IEST KSIEGI STAREGO Y NOWEGOPRZYMIERZA. ; odwrocie puste.List dedykacyjny: NAIASNIEISZEMU PANU A PANU WLADYSLAWOWIZYGMUNTOWI, Z LASKI BOZEY OBRANEMU KROLOWI POLSKIEMU. , podpisana: Z Orla 4.Decembris Roku PaÅ„skiego M DC XXXII.W.K.M.wierny Poddany ChrysztoffRadziwiÅ‚, KÅ›iążę na Bierzach y Dubnikach, Hetman Polny W.X.L. (k.):(1r-2v).669Zob.Z.Nowak, art.cyt., s.49-50.670Zob.tamże, s.50. 316 List do Krzysztofa RadziwiÅ‚Å‚a: OÅ›wieconemu KÅ›iążęćiu a Panu JEGO KSIAZECEY MOSCI.PANU CHRYSZTOFOWI RADZIWILOWI. , podpisany: Z Torunia 18.dnia Novembr.RokuPaÅ„skiego 1632.W.X.Mośći naszego Mćiwego Pana y Patrona uniżeni sÅ‚udzy / y Bogomodlcy/ Supercittendentowie y Pasterze Zborow Ewangelickich w Wielkey Polszcze (k.):(3r-4r).Spisy ksiÄ…g: PORZADEK KSIAG STAREGO TESTAMENTU (k.):(4v); APOKRYFA(k.):(5r); PORZADEK KSIAG NOWEGO TESTAMENTU (k.):(5r). Objasnienie Liter y Znakow niektorych, na brzegach w tey KÅ›iÄ™dze używanych (k.):(5v). PIERWSZA CZESC BIBLIEY SWIETEY W KTOREY SIE ZAMYKAjÄ… Pięć KsiÄ…g Mojze-szowych , tekst: Rdz, Wj, KpÅ‚, Lb, Pwt (1-4 Mojż) (s.1-223). DRUGA CZESC BIBLIEY SwiÄ™tey, w ktorey Å›iÄ™ zamykajÄ… te KÅ›iÄ™gi. tekst: Joz, Sdz, Rt,1-2 Sm, 1-2 Krl, 1-2 Krn, Ezd, Ne, Est (bez dodatków deuterokanonicznych) (s.223-523). TRZECIA CZESC BIBLIEY SwiÄ™tey, w ktorey Å›iÄ™ zamykajÄ… te KÅ›iÄ™gi. , tekst Hi, Ps, Prz,Koh, Pnp (s.524-660). CZWARTA CZESC BIBLIEY SwiÄ™tey, w ktorey Å›iÄ™ zamykajÄ… Prorocy Swięći. , tekst: Iz, Jr,Lm, Ez, Dn, Oz, Jl, Am, Ab, Jon, Mi, Na, Ha, So, Ag, Za, Ml (s.660-898). PRZYDATEK DO STAREGO TESTAMENTU, W KTORYM siÄ™ zamykajÄ… KÅ›iÄ™gi, ktorepospolicie zowiÄ… APOKRYFA; tym porzÄ…dkiem. , tekst: Tb, Manas, Jdt, Ba, List Jr, dodatkideuterokanoniczne do Dn, 3-4 Ezd, dodatki deuterokanoniczne do Est, 1-3 Mch, Mdr, Syr(s.1-219 drugiej paginacji).Zauważmy, że w stosunku do BB 1563 zmieniono tu kolejność ksiÄ…gw tej części Biblii. NOWY TESTAMENT PANA NASZEGO JEZUSA CHRYSTUSA W ktorym Å›iÄ™ zamykajÄ… teKÅ›iÄ™gi. , Summa czterech Ewangelistow , tekst ksiÄ…g NT w tradycyjnej kolejnoÅ›ci (s.1-283trzeciej paginacji). REJESTR EWANGELIEY y Lekcey, ktore sie czytaja w Niedziele y Uroczyste Swieta.Wy-kaz czytaÅ„ liturgicznych podajÄ…cy dzieÅ„, ksiÄ™gÄ™, rozdziaÅ‚ i wersy (s.284-286 trzeciej paginacji). PASSYA Abo HISTORIA o MECE, SMIERCI, y Pogrzebie PANA naszego JEZUSACHRYSTVSA ze wszytkich cżterech Ewangelistow porzÄ…dnie zebrana (s.1-10 czwartej pagi-nacji).Zawartość NTBG 1633:Str.tyt.z pustym odwrociem.Wg Estreichera stronÄ™ tytuÅ‚owÄ… poprzedzaÅ‚a jedna karta z odbi-tym miedziorytem671, ale w badanych przez nas egz.karty tej brak. PORZDEK KSIAG NOWEGO TESTAMENTU (s.[1]).671E XIII, s.33. 317 WyjaÅ›nienie zastosowania znaczków listka i gwiazdki (dla wyznaczania czytaÅ„ liturgicznych)(s.[2]).Tekst NT, ukÅ‚ad ksiÄ…g tradycyjny (s.[3]-801). REJESTR EWANGELEY Y LEKCEY, KTORE Å›iÄ™ cżytajÄ… w Niedziele y Urocżyste SwiÄ™ta(k.nlb.Ll6v-11r).Kolofon: We Gdansku DrukowaÅ‚ Jendrzey Hünefeldt Roku M DC XXXIII. (k.nlb.Ll11v).Należy jeszcze dodać, że bardzo czÄ™sto oprawiano BG 1632 z PsRyb 1632672
[ Pobierz całość w formacie PDF ]