[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.endotoksyny i mikotoksyny).Choroby zakaźne przenoszone drogą powietrznąWrotami zakażenia dla większości mikroorganizmów chorobotwórczych unoszonych przez powietrze jest błona śluzowa układu oddechowego.Podatność na infekcje zwiększają zanieczyszczenia pyłowe i gazowe powietrza, np.SO2 reaguje z wodą obecną w drogach oddechowych tworząc H2S04, który uszkadza ochronną warstwę śluzu.Dlatego w miejscach o silnym zanieczyszczeniu powietrza, szczególnie w czasie smogu, stwierdza się podwyższoną zachorowalność na choroby układu oddechowego.Bioaerozol może przenosić nie tylko drobnoustroje wnikające do organizmu przez układ oddechowy.Zawieszone w powietrzu mikroorganizmy,po opadnięciu, mogą dostać się na powierzchnię skóry lub, za pośrednictwem rąk, przedostać się do układu pokarmowego (a stamtąd, z krwią, także do innych układów, np.nerwowego).Przykładem mogą tu być grzyby powodujące choroby skóry, bakterie jelitowe wywołujące choroby układu pokarmowego lub enterowirusy atakujące układ nerwowy.Choroby wirusoweCząstki wirusowe po wniknięciu, wraz z wdychanym powietrzem, do układuoddechowego, namnażają się w komórkach nabłonkowych górnych i dolnych drógoddechowych.Po namnożeniu, część wirusów pozostaje w układzie oddechowymwywołując tam różnorodne zmiany chorobowe (katar, przeziębienia, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc), część natomiast opuszcza układ oddechowy atakując inne organy (np.wirusy ospy wietrznej atakują skórę).Do ważniejszych chorób wirusowych należą:● grypa (ortomyxowirusy),● grypa rzekoma, świnka, odra, zapalenie oskrzelików i płuc u niemowląt(paramyxowirusy),● różyczka (wirusy zbliżone do paramyxowirusów),● choroby przeziębieniowe (rinowirusy i koronawirusy),● krowianka i ospa prawdziwa (wirusy grupy ospy),● ospa wietrzna (wirusy grupy opryszczki),● pryszczyca (wirusy grupy picorna),● zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, pleurodynia (enterowirusy),● choroby układu pokarmowego i oddechowego (reowirusy),● zapalenie gardła, zapalenie płuc (adenowirusy).Choroby bakteryjnePodobnie jak w przypadku wirusów, część bakterii dostających się do układuoddechowego może również wywoływać schorzenia innych układów.Szczególnieróżnorodne postacie kliniczne przybierają zakażenia gronkowcowe (martwica skóry, zapalenie szpiku, jelit czy płuc).Często podatny grunt do rozwoju chorób bakteryjnych przygotowują choroby wirusowe, np.gronkowcowe zapalenie płuc zwykle jestpoprzedzone grypą lub odrą.Do chorób bakteryjnych przenoszonych drogą powietrzną należą m.in.:● gruźlica płuc (prątki gruźlicy Mycobacterium tuberculosis),● zapalenie płuc (gronkowce, pneumokoki Streptococcus pneumoniae, rzadziej pałeczki Klebsiella pneumoniae),● angina, płonica, zapalenie gardła (paciorkowce),● ropne zapalenia górnych i dolnych dróg układu oddechowego i zapalenie opon mózgowych (pleomorficzne pałeczki Haemophilus influenzae),● krztusiec (pałeczki Bordetella pertussis),● błonica (maczugowiec błonicy Corynebacterium diphteriae),● legionelloza (pałeczki z rodzaju Legionella, m.in.L.pneumophila),● nokardioza (tlenowe promieniowce z rodzaju Nocardia).Choroby grzyboweWiele potencjalnie patogennych grzybów przenoszonych przez powietrze tomikroorganizmy geofilne, a więc żyjące w glebie saprofity.Mają one zwykle zdolność do keratynolizy, czyli rozkładu keratyny - trudnorozkładalnego białka obecnego w zrogowaciałych wytworach naskórka np.we włosach, piórach, sierści czy pazurach, które często znajdują się w glebie.Część grzybów keratynolitycznych, zwana dermatofitami, po dostaniu się na powierzchnię skóry powoduje grzybice powierzchniowe, czyli dermatozy, ponieważ rozkład keratyny umożliwia im penetrację struktur naskórka.Inne grzyby, po wniknięciu w głąb układu oddechowego, wywołują tzw.grzybice głębokie (narządowe) np.atakując płuca.Przykładem chorób grzybowych i wywołujących je grzybów przenoszonych drogąpowietrzną są:● grzybice powierzchniowe ( Microsporum racemosum),● grzybice głębokie: aspergilloza (kropidlak popielaty Aspergillus fumigatus), kryptokokkoza (drożdżak Cryptococcus neoformans).Choroby pierwotniaczeNiektóre pierwotniaki, zdolne do wytwarzania cyst odpornych na wysychanie i promieniowanie słoneczne, mogą również zakażać człowieka drogą wziewną.Najbardziej znanym przykładem jest sporowiec Pneumocystis carinii, wywołujący śródmiąższowe zapalenie płuc.Zagrożenia związane z bioaerozolem chorobotwórczym nie dotyczą tylko chorób człowieka.Ważne są również choroby zakaźne atakujące uprawiane przez człowieka rośliny, czy hodowane zwierzęta.Przykładem mogą tu być odpowiednio:● rdza źdźbłowa – choroba zbóż wywoływana przez grzyba podstawkowego Puccinia graminis i● pryszczyca – bardzo zaraźliwa choroba wirusowa zwierząt parzystokopytnych.Choroby alergiczneAlergia to zmieniona, nadmierna reakcja organizmu na obecność pewnych substancji, zwanych alergenami (gr.allos – inny, ergon – działanie).Jest to w istocie reakcja immunologiczna, w której dochodzi do zbędnej produkcji przeciwciał przez limfocyty B(głównie immunoglobin IgE i IgG) jako nadwrażliwej odpowiedzi na wniknięcie antygenu, zwanego tu alergenem.Nadmiernie wytworzone immunoglobuliny łączą się z alergenem, co powoduje m
[ Pobierz całość w formacie PDF ]