[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.swego GNP nawydatki obronne, podczas gdy ich główni rywale gospodarczy, zwłaszcza Japonia,przeznaczają na ten cel du\o mniejszą proporcję GNP, to ipso facto rywale ci mają więcej wolnych" funduszy na inwestycje cywilne.Jeśli Stany Zjednoczone wcią\ wią\ą ogromnączęść swych prac R-D z produkcją dla wojska, podczas gdy Japonia i Niemcy Zachodniekoncentrują się na R^D komercyjnych, i jeśli pieniądze wydawane przez Pentagon odciągająwiększość naukowców i in\ynierów od projektowania i produkcji dóbr narynek światowy, podczas gdy w innych krajach personel tego typu zaanga\owany jest przedewszystkim przy doskonaleniu produktów przeznaczanych dla cywilnego konsumenta towydaje się rzeczą nieuniknioną stały spadek udziału Ameryki w światowej produkcjiprzemysłowej, ale bardzo prawdopodobną, \e tempo wzrostu gospodarczego USA będzieni\sze ni\ w krajach oddających swą energię rynkowi i z mniejszym zapałemprzeznaczających swe zasoby na obronę222.Chyba nie trzeba ju\ dodawać, \e w efekcie tych wszystkich tendencji rozwojowych StanyZjednoczone w dalszej perspektywie stać będą przed niezwykle ostrym dylematem.Po prostuz tej racji, \e są one światowym super-mocarstwem o du\o rozleglejszych zobowiązaniach ni\mocarstwa regionalne w rodzaju Japonii czy Niemiec Zachodnich.Muszą mieć o wielewiększe siły obronne podobnie jak niegdyś imperialna Hiszpania uwa\ała, \e potrzebna jejjest armia du\o większa od armii innych współczesnych jej państw, i jak wiktoriańska WielkaBrytania, która uznała za konieczne posiadanie marynarki wojennej znacznie większej odmarynarki jakiegokolwiek innego kraju.Co więcej, poniewa\ uwa\a się, \e główneniebezpieczeństwo militarne grozi interesom USA ze strony ZSRR, a kraj ten przeznacza naobronę o wiele większą część swego GNP, amerykańscy decydenci muszą się niepokoićmo\liwością przegrania" wyścigu zbrojeń z Rosją.Co rozsądniejsi spośród tych decydentówmogą jednak tak\e dostrzec, \e brzemię zbrojeń bardzo szkodzi gospodarce radzieckiej i \ejeśli oba supermocarstwa nadal będą przeznaczały coraz większą część swego narodowegobogactwa na nieproduktywne zbrojenia, to wkrótce mo\e się pojawić pytanie o kluczowymznaczeniu: Czyja gospodarka szybciej zacznie prze\ywać schyłek w porównaniu z takszybko się rozwijającymi państwami jak Japonia czy Chiny?" Mocarstwo mające nadmiernierozciągnięte siły na obszarze całego świata takie jak Stany Zjednoczone mo\e czuć sięwszędzie zagro\one, jeśli niewiele inwestuje w zbrojenia; bardzo du\e wydatki na ten celzapewnią mu co prawda większe bezpieczeństwo na krótką metę, ale mogą doprowadzić dotakiej erozji handlowej zdolności konkurencyjnej, \e na dalszą metę jego bezpieczeństwozmaleje22S.Równie\ i tu precedensy historyczne nie przedstawiają się zbyt zachęcająco.Bowiem wwypadku poprzednich mocarstw, zajmujących pozycję numer jeden na świecie, powszechnymzjawiskiem było to, \e gdy ich względna siła ekonomiczna malała, coraz silniejszezewnętrzne zagro\enia zmuszały je do przeznaczania coraz większej części zasobów na cele militarne, a to z kolei zmniejszało inwestycje produkcyjne i z czasem prowadziło dozmniejszania się tempa wzrostu, podnoszenia podatków, coraz ostrzejszych sporówwewnętrznych na temat priorytetów i słabnięcia zdolności do dzwigania brzemieniawydatków na obronę224.Jeśli historia istotnie układała się w taki właśnie sposób, to odczuwasię pokusę, by sparafrazować śmiertelnie powa\ny dowcip Shawa i powiedzieć: UpadłRzym, upadł Babilon, nadejdzie te\ kolej Scarsdale" 225.W sensie więc najszerszym odpowiedz na pytanie będące przedmiotem corazintensywniejszej debaty publicznej czy Stany Zjednoczone mogą utrzymać swą obecnąpozycję, brzmi: nie".Po prostu dlatego, \e \adnemu społeczeństwu nie jest dana mo\liwośćpermanentnego wyprzedzania innych implikowałoby to bowiem zamro\enie istniejącegood niepamiętnych czasów zró\nicowania tempa wzrostu, postępu technicznego i rozwojumilitarnego.Z drugiej strony z tego odwołania się do precedensów historycznych nie wynika, \eprzeznaczeniem Stanów Zjednoczonych jest zejście do roli pozostającego we względnymcieniu byłego czołowego mocarstwa, takiego jak Hiszpania czy Holandia, lub dezintegracjana wzór cesarstwa rzymskiego czy austro-węgierskie-go; Stany Zjednoczone są po prostuzbyt wielkie, by spotkał je pierwszy los, i zapewne zbyt homogeniczne, by spotkał je losdrugi.Nawet analogia z Wielką Brytanią tak często występująca ostatnio w literaturzepolitologicznej nie jest najlepsza, poniewa\ pomija ró\nicę skali.Mo\na to wyło\yćinaczej: rozmiary geograficzne, ludność i bogactwa naturalne Wielkiej Brytaniisugerowałyby, \e powinno na nią przypadać, z grubsza biorąc, 3 lub 4 proc.światowegobogactwa i światowej siły pod warunkiem \e wszystkie pozostałe czynniki byłybyjednakowe; ale właśnie dlatego, \e wszystkie pozostałe czynniki nigdy nie są jednakowe, ówszczególny układ okoliczności historycznych i okoliczności związanych z rozwojem technikipozwolił Wielkiej Brytanii w jej naświetniejszym okresie reprezentować, powiedzmy, 25proc.światowego bogactwa i światowej siły; kiedy zaś te sprzyjające okoliczności zniknęły,Wielka Brytania po prostu zaczęła wracać do swych bardziej naturalnych" rozmiarów.W tensam sposób mo\na dowodzić, \e obszar geograficzny, ludność i bogactwa naturalne StanówZjednoczonych sugerują, i\ na państwo to powinno przypadać około 16 18 proc
[ Pobierz całość w formacie PDF ]